Réexamen et invalidation : Deux façons de s’opposer à un brevet après sa délivrance
RÉEXAMENETINVALIDATION:DEUXFAÇONSDES’OPPOSER
ÀUNBREVET
APRÈSSADÉLIVRANCE
L
AURENCEBOURGET-MERLE*
ROBIC
,S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUES
AuCanada,laLoisurlesBrevetspermetdes’opposeràunbrevetaprèssa
délivrancededeuxmanières,soitparlebiaisd’unréexamen,soitparuneprocédure
d’invalidation.Lebutduprésentarticleestdeprésenterchacunedecesdeux
procédures,leursimplicationsetlesavantagesetinconvénientsdel’uneparrapport
àl’autre.
Réexamen(Loisurlesbrevets,articles48.1à48.5)
Leréexamend’unbrevetsefaitsuiteàunerequêteenregistréeauprèsdu
CommissaireduBureaudesBrevets.Ilpeutêtredemandéparunetiercepersonne,
l’intéressé,maisaussiparledétenteurdubrevetlui-même.L’intéressépeut
demanderleréexamenducontenuetdelaportéed’uneouplusieursrevendications
dubrevet,maisuniquementsurlabasededocumentsd’antérioritésquipeuventêtre
desbrevets,desdemandesdebrevetpubliéesoutoutautredocumentimprimé,qui,
depréférence,n’ontpasdéjàétécitéspendantl’examendelademandedontest
issulebrevet.L’intéressédoitfairelapreuvequ’unenouvellequestionimportante
estsoulevéequantàlabrevetabilitéendiscutantclairementlapertinencedechaque
antérioritéetenexpliquantpourquoitelleoutellerevendicationestanticipéeet/ou
évidenteauvuduoudesdocuments.
Aprèsledépôtdelarequête,leCommissaireconstitueunconseilderéexamenqui
vaêtrechargédudossier.Leconseilatroismoissuivantsaconstitutionpourrendre
unpremieravissurlapertinenceduréexamen.Sileconseilestd’avisquela
requêtenesoulèvepasdenouvellesquestionsimportantesquantàlabrevetabilité
d’unerevendicationdubrevetconcerné,ilenaviseledemandeuretledossierest
clos.
Silarequêteestacceptée,leconseilenvoieunavisaubrevetépourluiexposersa
positionetlebrevetéatroismoispourrépondreetprésentersescommentairessur
©CIPS,2007.*DeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocats,d’agentsdebrevetsetd’agentsde
marquesdecommerce.Publiéà(Été2007),22:2Chimiste.Publication060.008.
2
labrevetabilitédesrevendications.Lebrevetépeutainsiproposerdesmodifications
auxrevendicationsréexaminées,soumettredenouvellesrevendicationsoudécider
d’ensupprimer,celadanslamesureoùlaportéedesrevendicationsn’estpas
élargieparrapportaubrevetoriginal.Leconseilvaalorsexaminerlesmodifications
proposéesparlebrevetéetvarendresadécisionendélivrantunconstatde
réexamen,auplustarddouzemoisaprèslanotificationaubreveté.
Sileconstatannuleuneouplusieursrevendications,lebrevetestconsidérécomme
avoirétédélivréàcompterdesadatededélivrance,maisdanssaformemodifiée.
Sitouteslesrevendicationssontrejetées,lebrevetestconsidérécommen’avoir
jamaisétédélivré.Siunenouvellerevendicationestinséréeouunerevendication
estmodifiée,cetterevendicationprendeffetàladateduconstatetdemeurevalide
jusqu’àl’expirationdubrevet.
Ilestimportantdenoterquelebreveté,etluiseul,atroismoisàpartirdeladate
d’expéditionduconstatderéexamenpoursaisirlaCourfédéraled’unappelportant
surladécisionduconseilderéexamen.
Invalidation(Loisurlesbrevets,article60)
Uneprocédured’invalidationd’unbrevetestportéedevantlaCourfédéraleàla
diligenceduprocureurgénéralduCanadaoud’unintéressé.Al’issudelaprocédure,
lebrevetdanssatotalitéouuneouplusieursdesesrevendicationspeuventêtre
déclarésinvalides,ouaucontraire,lebrevetseradéclarévalide.
Ilestimportantdenoterquelefaitdedéclarerunerevendicationcommeétant
invalidenevapasnécessairementaffecterlavaliditédesautresrevendicationsdu
brevet.
Dansuneactioneninvalidation,laresponsabilitéestàl’intéressédeprouverquele
brevetouuneouplusieursdesesrevendicationssontinvalides.Denombreux
motifspeuventêtreinvoquéspourtenterd’invaliderunbrevet,quecesoitsurla
based’antérioritésoupourdesraisonsplustechniquesliéesàdesdéfauts
intrinsèquesaubrevet.Généralement,l’intéressévatenterdeprouverqueles
revendicationsmanquentdenouveautéoud’activitéinventiveoud’utilité,qu’elles
sontambiguës,qu’ellesnesontpassupportéesparladescription,i.e.queleur
portéeesttroplargeparrapportàladescription,queladescriptionetlesexemples
dubrevetnefournissentpaslesélémentssuffisantspourpermettredereproduire
l’invention.
D’autresmotifspeuventêtrealléguéstelsque:chevauchemententredeuxbrevets,
non-conformitéentrelebrevettelquedélivréetlademandetellequedéposéeà
l’origineoulademandeprioritaire.Desmotifsd’ordreplusprocédurierstelsquepar
exempledéclarationinappropriéedesinventeursouinformationsincorrectesdansla
3
pétitionpeuventaussiêtreinvoqués,maissontlaplupartdutempsconsidérés
commeinsuffisantspourinvaliderunbrevet.
Uneactioneninvalidationd’unbrevetpeutêtreintentéeparledépôtd’unedemande
àceteffetauprèsdelaCourfédérale.Ledéfendeuràuneactionencontrefaçon
peutégalement,pardemandereconventionnelle,demanderàlaCourdedéclarer
invalidetoutoupartiedubrevet.PendantlesprocéduresàlaCourl’intéressé,mais
aussilebreveté,vapouvoirexposeretdéfendresesarguments.Al’issuedes
procédures,laCourfédéralerendsonjugementetdéclaresilebrevetouuneou
plusieursdesesrevendicationssontinvalides,ousilebrevetestvalide.Enfonction
deladécisiondelaCour,l’intéresséouledétenteurdubrevetpeutfaireappelde
cettedécision.
Avantagesetinconvénients
Uneactioneninvalidationpeutêtretrèslongueetdonconéreuse.Toutefois,elle
présentedesavantagespuisquelapartiesouhaitantfaireinvaliderunbrevetpourra
défendresesallégationsdevantlaCouretauramoyendefaireappelsiladécision
neluiestpasfavorable.
Aucontraire,leréexamend’unbrevetdemandéparunetiercepersonnenepermet
pasàcettepersonnededéfendresesallégations,nidefaireappeldeladécision
rendueparleconseilderéexamen.Seullebrevetéaceprivilège.Cependant,les
procéduresderéexamenpeuventavoirunavantagepourunetiercepersonnequi
souhaiteunedécisionrapideàmoindrefrais.
D’autrepart,commecelaaétéexpliquéprécédemment,uneactioneninvalidation
permetd' »attaquer »unbrevetdeplusieursfaçons,quecesoitsurlabase
d’antérioritésoupourdesraisonsliésàdesdéfautsintrinsèquesaubrevet.
Cependant,lescourscanadiennessontgénéralementpeuréceptivesaux
argumentsliésauxdéfautsintrinsèques,etledemandeurauraplusavantageà
invoquerlemanquedenouveautéoud’inventivitéetàparfairesesargumentsàcet
effet.Leréexamend’unbrevetquantàluinepeutêtredemandéquesurlabasedu
manquedenouveautéet/oud’inventivité,etlatiercepersonnedemandantle
réexamenalachargedeprouverqu’unenouvellequestionimportanteestsoulevée
quantàlabrevetabilitéd’uneouplusieursrevendications,endiscutantclairementla
pertinenceduoudesdocumentsd’artantérieur.
4
5
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelle
danstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marques
decommerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDE
LAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD