Recours en radiation de l’article 45 de la Loi sur les marques de commerce
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
FASCICULE18.1
RECOURSENRADIATIONDEL’ARTICLE45DELALOISURLESMARQUES
DECOMMERCE
LAURENTCARRIÈRE*
ROBIC.S.E.N.C.R.L.
AVOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Àjourau15novembre2017
POINTS-CLÉS
1.Laprocédureenradiationenvertudel’article45delaLoisurlesmarquesde
commerceestuneprocédureadministrativesommairepermettantdefaireradier
duregistredesmarquesquisontenregistréesdepuisplusdetroisansetquine
sontplusemployées(V.nos3à5).
2.Àlasuitedelaréceptiond’unavisémisenvertudel’article45delaLoisurles
marquesdecommerce,lepropriétairedel’enregistrementviséesttenu,s’ilveut
maintenirsonenregistrement,defournirunepreuved’emploidelamarque,au
sensdel’article4delaLoisurlesmarquesdecommerce,aucoursdestroisans
précédantimmédiatementl’émissiondel’avis,oudefournirunepreuvejustifiantle
non-emploidesamarque(V.nos14à16et21à38).
3.Bienquelefardeaudelapreuvequelepropriétairedoitsatisfairenesoitpaslourd,
lapreuvenedoitpasqu’énoncermaisdoitdémontrerdemanièreclaireetprécise
quelamarqueaétéemployéeauCanada,tellequ’enregistrée,enliaisonavecles
produitsetlesservicesmentionnésàl’enregistrement(V.nos39à49).
4.Lepropriétairepeutaussifairelapreuvedecirconstancesspécialesjustifiantle
non-emploidesamarque(V.nos49à53).
5.Laprocédureenvertudel’article45sevoulantexpéditive,aucuncontre-
©CIPS,2017.
*Avocatetagentdemarquesdecommerce,associéchezROBIC,S.E.N.C.R.L.,uncabinet
multidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce.Dansleprésent
fascicule,l’abréviation«L.m.c.»désignelaLoisurlesmarquesdecommerce,L.R.C.(1985),c.T-13;
l’abréviation«R.m.c.»désigneleRèglementsurlesmarquesdecommerce,DORS/96-195.Ont
participéàdesversionsantérieuresdecefascicule:CatherineDaigle,SarahIsmertetThomas
Gagnon-vanLeeuwen.CedocumentestunextraitdeLaurentCarrière,«Recoursenradiationde
l’article45delaLoisurlesmarquesdecommerce»,dansJurisClasseurQuébec–Propriété
intellectuelle(Montréal,LexisNexisCanada,2012)fascicule18.1(feuillesmobiles)Publication444.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
2
interrogatoireniaucunecontre-preuvenesontadmis.Lespartiespeuventtoutefois
soumettredesreprésentationsécritesetdemanderlatenued’uneaudience
(V.nos54à55).
6.Leregistrairedesmarquesdecommerce,suivantsonanalysedelapreuve
soumiseparlepropriétaire,déciderademaintenirl’enregistrementoudeleradier,
danssonentièretéouenpartie(V.nos56-72).
7.LadécisionduregistrairepeutêtreportéeenappeldevantlaCourfédéraledu
Canada(V.nos74à84).
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
3
TABLEDESMATIÈRES
Introduction:1-2
I.Natureetfondementdurecours:3-6
II.Émissiond’unavisselonl’article45:7-13
A.Originedelademanded’émissiondel’avis:7-8
B.Refusd’émissiondel’avis:9-10
C.Transmissiondel’avis:11-13
III.Réponsedupropriétaire:14-20
A.Preuve:14-17
B.Délais:18-20
IV.Preuved’emploi:21-48
A.Formedelapreuve:21-22
B.Contenudelapreuve:23-38
1.Emploidelamarquedecommerce:23-26
2.Àl’égarddechacundesproduitsetchacundesservices:27-29
3.Danslapratiquenormaleducommerce:30-32
4.Durantlapériodepertinente:33-34
5.Parlepropriétaireinscrit:35-36
6.AuCanada:37-38
C.Fardeaudelapreuve:39-48
1.Démontrerquelamarquedecommerceestemployée:39-42
2.Lapreuvedoitêtreclaireetprécise:43
3.Emploidelamarquedecommercetellequ’enregistrée:44-47
4.Analyserlapreuvedanssonensemble:48
V.Justificationdunon-emploi:49-53
VI.Absencedecontre-preuveetcontre-interrogatoire:54-55
VII.Représentationsécrites:56-60
VIII.Audience:61-65
IX.Décision:66-73
A.Formedeladécision:66
B.Naturedeladécision:67-71
C.Portéedeladécision:72
D.Leregistrairenepeutmodifierourévisersadécision:73
X.Appeldeladécision:74-84
A.Étapesetprocédure:74-76
B.Preuveadditionnelle:77-78
C.Critèrederévision:79-80
D.Partiesàl’appel:81-84
XI.Organigramme
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
4
INDEXANALYTIQUE
Appeldeladécisionduregistraire,74-84
Contre-interrogatoire,78
Critèrederévision,79,80
Absencedepreuveadditionnelle,79
Présencedepreuveadditionnelle,80
Délaipourappeler,74
Demanded’appel,75
Dispositionsapplicables,76
Partiesàl’appel,81-84
Agentdemarquesdecommerce,83
Partiequiarequisl’avis,82
Propriétaireinscrit,81
Registraire,84
Preuveadditionnelle,77
Audience,61-65
Abandondelaprocédure,65
Annulation,63
Avisduregistraire,62
Demanded’audience,61
Listed’autorités,64
Miseaurôle,62
Remise,63
Avisenvertudel’article45L.m.c.,7-13
Àl’initiativeduregistraire,7
Àl’initiatived’untiers,8
Refusd’émettrel’avis,9-10
Transmissiondel’avis,11-13
Destinataires,12
Formedel’avis,11
Partierequérante,13
Propriétaireinscrit,voirTransmissiondel’avis(Destinataires)
Circonstancesspécialesjustifiantlenon-emploi,49-53
Conditionspourémettreunavisàl’initiatived’untiers,voirAvisenvertudel’article45L.m.c.(À
l’initiatived’untiers)
Contre-interrogatoire,55
Contre-preuve,54
Décisionduregistraire,66-73
Appel,voirAppeldeladécisionduregistraire
Caractèredéfinitif,73
Forme,66
Maintiendel’enregistrement,68
Nature,67
Portéedeladécision,72
Radiationdel’enregistrement,69
Radiationpartielle,70
Emploidelamarquedecommerce,voirPreuved’emploi
Fardeaudelapreuve,39-48
Clartéetprécision,43
Démonstrationdel’emploi,40
Emploifidèleàl’enregistrement,44
Fardeauléger,39
Ouï-dire,42
Surabondancedepreuve,41
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
5
Variationdelamarquetellequ’enregistrée,45-47
Fondementdurecours,3
Historiquedurecours,2
Intérêtpublic,4
Naturedurecours,1,3
Non-emploidelamarquedecommerce,15,49-53
Circonstancesspéciales,49,51
Critèresexaminésparleregistraire,50
Intentionderecommencerl’emploi,51
Preuved’emploi,14-48
Absencedepreuve,16
Affidavit,21,22,42,43
Pratiquenormaleducommerce,30-327
Descriptionparlepropriétaire,32
Produits,30
Services,31
Copieàlapartieadverse,17
Définitiondel’article4L.m.c.,23
Délai,18
Droitspayablespourprolongerledélai,19,20
EmploiauCanada,37
Emploideproduits,24,26-30,37
Emploideservices,25,27-28,31,38
Emploiparlepropriétaireinscrit,35
Emploiparunlicencié,36
Emploipourexportation,26
Fardeaudelapreuve,voirFardeaudelapreuve
Formedelapreuve,21
Périodepertinente,33,34
Principe,14
Prolongationdudélai,19
Prolongationrétroactivedudélai,20,73,74
Variationdansl’emploi,45,46,47
Représentationsécrites,56-60
Absencedereprésentationsécrites,59
Délais,57-58
Parlapartierequérante,57
Parlepropriétaireinscrit,58
Prolongationdedélai,58
Utilitédurecours,6
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
6
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevo
rotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:
brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marquesde
certificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,
droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;
biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,
know-howetconcurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;
commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroup
oflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892totheprotection
andthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesignsand
utilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareand
integratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;trade
secrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnology
transfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityand
labelling;prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.cainfo@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétageMontréal(Québec)CanadaH2Z2B7Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurierÉdificeLeDelta3–Bureau700Québec(Québec)CanadaG1V2M2Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
7