Principes généraux de la Loi sur le droit d’auteur – édition 2013
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
COMPTERENDU
PRINCIPESGÉNÉRAUXDELALOISURLEDROITD’AUTEUR–ÉDITION2013*
LAURENTCARRIÈRE**
ROBIC,S.E.N.C.R.L.
A
VOCATSETAGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
LadernièreéditiondesbienconnusPrincipesgénérauxdelaLoisurledroitd’auteur
deMarcBaribeauremontaità2007.Lesimportantschangementslégislatifsde2012
demêmequelecorpusjurisprudentieldelaCoursuprêmerendaientplus
qu’opportuneunenouvelleéditionetce,d’autantplusquel’auteuravaitprissa
retraiteen2009!
Cettenouvelleéditionremaniée,amplifiéeetmiseàjourparSylvainGadouryet
PatrickGingras1
,étaitdonclabienvenue.Cetterééditionprésenteunevue
d’ensembledelaLoi,entenantcomptedesimportantesmodificationsapportéespar
Loisurlamodernisationdudroitd’auteur2
entréeenvigueurle7novembre2012
(pourpartieimportante)etdelajurisprudencerécente3
,notammentcellesdela
CoursuprêmeduCanada4
.
Cetouvragecomporte9chapitres:Lesœuvresetlesobjetsdudroitd’auteur/Le
droitd’auteur/Letitulairedudroitd’auteur/Laduréedudroitd’auteur/Les
exceptionsaudroitd’auteur/Laviolationdudroitd’auteuretlesrecours/Lacession
oulalicencededroitd’auteur/Lessociétésdegestion/L’adhésionduCanadaà
certainesconventionsinternationales.
Silesdeuxdernierschapitressontpeut-êtreunpeucourts,lesdéveloppementspour
lesseptpremierssontcompletsetbiendéfinis.Lesauteursdiscutentavec
©LaurentCarrière,2013.*
MarcBARIBEAU(éditionoriginale),SylvainGADOURYetPatrickGINGRAS(pourlanouvelle
édition),PrincipesgénérauxdelaLoisurledroitd’auteur–édition2013(Québec,LesPublicationsdu
Québec,2013);157pagesetpagesV-XII;ISBN978-2-551-25216-9.
**Avocatetagentdemarquesdecommerce,associéprincipaldeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinet
multidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce.Compterendupublié
à(2013),25:2Cahiersdepropriétéintelelctuelle.Publication276.081.
1TousdeuxavocatsauministèredelaJusticeduQuébec.
2L.C.2012,ch.20.
3Ycomprisdesdécisionsrenduesen2013,cequi,pourunepublicationdontl’impressionfut
achevéeenmai2013,relèvedel’exploitetadûdonnerdessueursfroidesàl’imprimeur!
4Etpasuniquementcelledelapentalogiedu12juillet2012!
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
concision5
chacundespointsd’intérêttouchanttantôtlesdroitsd’auteur,tantôtles
droitsvoisinsavecforceexemples,toutenintégrantlesnouvellesdispositions
législatives.
Lelivreestfaciledeconsultation,neserait-cequeparsanumérotationhiérarchique
àquatreniveauxquipermetunebellevued’ensemblesurchacundeschapitres.
Lalangueutiliséeestclaire6
etcontemporaine.Onremarqueraavecplaisirune
présentationvisuelletrèssoignée(policedecaractère,titresetsous-titres,
notamment)et,surtout,unetabledesmatièresdeconsultationfaciledemême
qu’unetabledelégislationtoutaussiutile.
Onnoteraainsi,entreautres,l’incorporationd’unetabledesmatièresdecinqpages,
d’unetabledelégislationde12pages7
,d’unetabledejurisprudencede13pages8
etd’unindexanalytiquede23pages9
:pourunouvragede157pages,cela
témoigned’unsoucidesauteursdefaciliterlaconsultationaulecteuretd’enfaire
unepremière«arme»deréférence10
.
N’endéplaiseàsesdétracteursélitistes11
,celivremériteraitd’êtreprésentdans
touteslesbibliothèquespubliquesdelaprovince12
.
Celivre,quin’apaslaprétentiond’unemonographieexhaustive13
,estbiencequ’il
ditêtre,savoirunouvrageexposantlesprincipesgénérauxdelaLoisurledroit
d’auteur,sansseprésenter–ous’égarer–dansdessubtilitésdesurspécialitédont
nesauraitsepréoccuperlepubliccible.
5Cequiaparfoispoureffetdelaisserlelecteursursafaimoudelaisserpasserquelquescoquilles
ouimprécisionsmais,baste,quelrésultat!
6Onapprécieraiciquelesauteursnesesoientpasperdusdanslessubtilitésdel’article,du
paragrapheetdel’alinéa.7Etcela,c’est«fichtrement»pratiquepours’yretrouvercarlaLoisurledroitd’auteurn’estpasde
conceptionconviviale(user-friendly).
8Parcontre,onauraitpeut-êtreappréciédavantaged’uniformitédanslemodedecitation(incluant
uneindicationdel’annéedesdécisionslorsquecitéesdanslesC.P.R.etuneindicationdela
juridictionlorsquenondécelableparlaréférence)etlesuividesappelssousuneseuleentrée.C’est
sansdoutevéniel,maismoncôtépointilleuxderédacteurenchefd’unerevuejuridiqueressortici.
9Lestablesdelajurisprudenceetdelalégislationainsiquel’indexanalytiqueontétéréaliséspar
ÉditionsYvonBlais.
10Lagenèsedel’ouvrage,tellequ’expliquéeparMarcBaribeaudanslapréface,contextualisebien
saraisond’être.
11S’ilyenavait.
12OuduCanadafrancophone.
13Onauraitd’ailleursappréciéunebibliographiepluscomplètequantauxmonographies
spécialisées,maisicicertainsdirontquejeprêchepourmaparoisse.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
Qu’onmelisebien14
.Cen’estpasunlivredevulgarisationsimpliste:bienau
contraire,les495notesdebasdepage15
entémoignent.
Vraiment,ilfautseféliciterqu’untelouvrageaitétérééditécarpourbeaucoupilsera
uneported’entrée,pratiqueetsimpled’utilisation,audroitd’auteur.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,
marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireet
artistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;
biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-how
etconcurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,
distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeet
arbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentand
trademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsof
intellectualproperty:patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certification
marksandindicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-trust;
licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;
marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
14Sitantestqu’onn’avaitpasencoredéceléqu’ils’agitd’unerevuetrèspositivedecesPrincipes.
15Sur102pagesdetexte,cen’estquandmêmepasrien.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTO
THEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)