Peut-on se fier sur les LRC 1985?
PEUT-ONSEFIERAUXL.R.C.1985?
HuguesG.Richard*
LEGERROBICRICHARD,avocats
ROBIC,agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria–BlocE-8
eétage
Montréal(Québec)H2Z2B7
Tél:514-987-6242-Fax:514-845-7874
info@robic.com–www.robic.ca
VousaveztousdûprendreconnaissancedesS.R.C.,1985quenous
apprenonsàmieuxapprécierenlesconsultantdansnotrepratique
quotidienne.Onauraitpucroirequ’ils’agissait-làd’unesimplerefontedeslois
tellesqu’amendéesparleParlementfédéraldepuislesderniersS.R.C.1970.
Or,lasituationestmalheureusementdifférente.
Ainsi,commevousleconstaterezparunelectureattentivedesloisquivous
intéressentparticulièrement,letextefrançaisaété,àbiendeségards,
modifié.Ilestplusqueprobablequel’intentionétaitlouable.Lebut
recherchédevaitêtred’améliorerlaqualitédufrançaisetéviterqueletexte
françaisnesoitqu’unesimpletraductiondutexteanglais.
Malheureusement,silerésultatesthétiqueetlinguistiqueestvalable,les
conséquencesjuridiquespourraientêtremaheureuses.Ainsi,parexemple,le
textefrançaisdel’article12(1)delaLoisurlesmarquesdecommercefut
modifiéd’unetellefaçonqu’onpeuts’interrogersurlesensréeldunouveau
texte.Pourfinsd’illustration,nousmettonsenparallèlelestextesdel’article
12(1)(b)duc.T-13desS.R.C.1985etduc.T-10desS.R.C.1970.
S.R.C.1970,c.T-10.12(1)(b):Sousréservedel’article13,unemarquede
commerceestenregistrablesielleneconstituepaspeinte,écriteou
prononcée,soitunedescriptionclaire,soitunedescriptionfausseet
trompeuve,enlangueanglaiseoufrançaise,delanatureoudelaqualité
desmarchandisesouservicesenliaisonaveclesquelselleestemployée,ouà
l’égarddesquelsonprojettedel’employer,oudesconditionsdeleur
production,oudespersonnesquiysontemployées,oudulieud’originede
cesmarchandisesouservices;
LEGERROBICRICHARD,1989.*Avocatetagentdemarquesdecommerce,HuguesG.Richard,estl’undesassociés
principauxducabinetd’avocatsLÉGERROBICRICHARD,s.e.n.c.etducabinetd’agentsde
brevetsetdemarquesdecommerceROBIC,s.e.n.c.PubliéàLeJournalduBarreau(vol.21,
no20,p.I)15novembre1989.Publication143.004.
S.R.C.1985,c.T-13.12(1)(b):Sousréservedel,article13,unemarquede
commerceestenregistrablesaufdansl’unoul’autredescassuivants:
qu’ellesoitsousformegraphique,écriteousonore,ellenedonnepasune
descriptionclaireoudonneunedescriptionfausseettrompeuse,enlanque
françaiseouanglaise,delanatureoudelaqualitédesmarchandisesou
servicesenliasionaveclesquelselleestemployées,ouàl’égarddesquelson
projettedel’employer,oudesconditionsdeleurproduction,oudes
personnesquiysontemployées,oudulieud’originedecesmarchandisesou
services;
Ilnes’agiticiqued’unexemple,ilyenadesemblablesailleursdanslaLoisur
lesmarquesdecommerceainsiquedansd’autreslois.
Cen’estpasseulementqueletextefrançaisquiaconnudesmodifications
maislanumérotationdesarticleségalement.Ilestévidentquedansla
plupartdescas,larenumérotationdevenaitnécessairedûàdenombreux
amendementsapportésaufildesans.Toutefois,ilexistedesexemplairesde
renumérotationquineconnaissentaucunejustification.Atitred’exemple,
l’article26delaLoisurlesmarquesdeconnercefutsubdiviséendeux.Ainsi,
unepartiedel’article26delaLoisurlesmarquesdecommerceduc.T-10
desS.R.C.1970seretrouvedansl’article27delaLoisurlesmarquesde
commerceduc.T-13desS.R.C.1985.Ensoi,lamodificationpeutsembler
banalemaiselleacommeeffetdedécalerd’unchiffretouslesarticles
subséquentsàl’article26.Cedécalageentraîneinutilementdesdifficultés
enrelationaveclajurisprudenceétabliesousl’anciennenumérotation.Elle
créedesproblèmessérieuxauxrecherchistes,auxresponsablesdelamiseà
jourdesbanquesdedonnéesdejurisprudence,auxéditeursdepublications
juridiquesetj’enpasse.
Lezèledesréviseursnes’estpasarrêtélà.Danscertainscas,ilsontprisla
libertédenepasreproduirecertainsarticlesdeloisjugeantprobablement
queceux-cin’avaientplusd’application.Atitred’exemple,mentionnons
qu’auxS.R.C.1985,lesarticles67et68delaLoisurlesmarquesdecommerce
n’ontpasétéreproduits.D’autresarticlesdecettediteloisontégalement
absentsdelarévisionde1985.Puisquecesarticlesnonreproduitsn’ontpas
étéabrogésparleParlement,ilsdemeurentdoncenvigueur.Certains
articlesayantétéomis,lanumérotationséquentielledesautresarticlesdela
loienestdoncpourautantbouleversée.Parexemple,l’article51delaLoisur
lesmarquesdecommercedesS.R.C.1970estdisparu.Rientoutefoisdansle
textedesS.R.C.1985nenousindiqueunetelledisparition.Ilenestdemême
pourladisparitiondesarticles67et68.
Encequiconcernecesdeuxderniersarticles,forceestdeconstaterqu’ils
demeurenttoujoursapplicables.Eneffet,cesdeuxarticlestraitentdes
marquesdecommerceenregistréessurleregistredesmarquesde
commercedeTerre-Neuveavantqueceterritoirenedevienneprovincedu
Canadaen1949.Ilestpossiblequelestechnocratesresponsablesdela
révisionaientcruqueceregistren’existaitplusetquelesmarquesquis’y
trouvaientavaientététransféréessurleregistrecanadien.Or,iln’enestpas
ainsi.Ceregistrecontinued’existeretlesmarquesquiysontenregistrées
demeurentrégiesparlesarticles67et68delaLoisurlesmarquesde
commercemalgréquecesarticlesaientdisparusparlarévisionde1985
Ilestàobserverégalementquel’épellationdumot »Trademark »futmodifiée
pourselire »Trade-mark ».Onpeuts’interrogerlongempssurl’utilitédutrait
d’unionajouté.Leséditeursdelivrestoutefoiss’ensouviendront.
Nouspourrionscontinuerpendantlongtempsdediscertersurcetterévision
maisnouscroyonsquelesexemplesci-hautsuffisentàdémontrerl’existence
d’uneanomaliedanslesystème.Noussommesconvaincusquelarévisionn’a
pasfaitl’objetd’unexamenparleParlementlorsqu’ellefutadoptée.Nous
estimonsquelestechnocratesquiensontresponsablesontdesexplicationsà
donnertantauxparlementairesqu’auxjuristesetàlapopulationengénéral
pourleurexcèsdezèleencettematière.Nousnousdemandonsmêmesile
PrésidentdelaChambredesCommunesnedevraitpasfaireenquêteafin
des’assurerqueleParlementabeletbienadoptélesS.C.R.1985enpleine
connaissancedecause.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marques
decertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droits
voisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howet
concurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,
distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeet
arbitrage;vérificationdiligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu’ailleursdanslemonde.La
maîtrisedesintangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892tothe
protectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesigns
andutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareand
integratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-
commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecution
litigationandarbitration;duediligence;inCanadaandthroughouttheworld.Ideaslive
here.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD