Modernisation du système de dessin industriel
MODERNISATIONDUSYSTÈMEDEDESSININDUSTRIEL
MARCGAGNON*
ROBIC,S.E.N.C.R.L.
AVOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Avecl’adhésionduCanadaàl’ArrangementdeLaHayele5novembre2018,nonseulementlaLoi
surlesdessinsindustriels(«Loi»)etleRèglementsurlesdessinsindustriels(«Règlement»)ont
étémodifiéspourpermettrecetteadhésion,maislegouvernementaaussiprofitédel’occasion
pourmoderniserlesystèmededessinindustriel.
Nousexaminonsicibrièvementlesprincipalesmodificationspourunedemandenationale,les
principalesconditionspourunedemandedeLaHayeetcertainsaspectsdunouveausystèmeen
notantenfinunélémentstratégiqueàconsidérer.
Modificationspourunedemandenationale
Iln’estplusnécessairepourundemandeurdefournirautantd’informationqu’auparavantlorsdu
dépôtd’unedemanded’enregistrementauprèsdel’OfficedelapropriétéintellectuelleduCanada
(«OPIC»).
Afind’obtenirunedatededépôt,undemandeurdoitseulementpayerlataxegouvernementaleet
déposeràl’OPICunedemandequicomprendlenomdel’objet,unereprésentationd’undessin,le
nomdudemandeuretsescoordonnées.Ladatededépôtdelademandeestcelleàlaquellele
ministrereçoittoutescesinformations.Iln’estdoncplusobligatoiredefourniruntitre,une
descriptiondudessinetunedéclarationquantaupremierpropriétairedudessin.
LenouveauRèglementprévoittoutdemêmequelademandedoitcomprendreaumoinsune
reproductiongraphique(esquisse)ouunephotographiequimontreledessinseuloul’objetfiniseul
etquiestdequalitésuffisantepourpermettredeclairementetprécisémentidentifierles
caractéristiquesdudessin.
Alorsquelesdemandesn’étaientpaspubliéesauparavant,lanouvelleLoiprévoitunepublication
àladatelaplushâtivedeladated’enregistrementetdeladatequitombe30moisaprèsladate
dedépôtoudepriorité.
LenouveauRèglementcodifielapossibilitéd’obtenirunsursisàl’enregistrementlimitétoutefoisà
unsursismaximumde30moissuivantladatededépôtoudepriorité.
L’OPICdélivremaintenantunAvisd’enregistrementàladated’enregistrementaulieud’un
Certificatd’enregistrement.
©CIPS,2018.*MarcGagnonestavocat,ingénieur,agentdebrevetsauCanadaetauxÉtats-Unisetagentdemarques
decommerce,associéchezROBIC,S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsde
brevetsetdemarquesdecommerce.
2
MONTRÉALQUÉBECAVOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCETél:514987-6242Tél:418653-1888INFO@ROBIC.COM
ConditionspourunedemandedeLaHaye
Avecl’ArrangementdeLaHaye,undemandeurcanadienpeutdéposeruneseuledemandeau
Bureauinternationaldel’OrganisationMondialedelaPropriétéIntellectuelle(«OMPI»)en
désignantplusieursjuridictions,incluantleCanada.Afind’obtenirunedatededépôt,ledemandeur
doitpayerlestaxesinternationalesetlataxededésignationcanadiennepourchaquedessin
(produit).Lademandedoitnotammentcomprendrelenometl’adressedudéposant,lenomdu
produitetunereproductionduproduit.Unenregistrementinternationalpeutviserjusqu’à100
produitsdifférentsdansunemêmeclasseLocarno.
LadatededépôtauCanada,ladatededépôtinternationaletladated’enregistrementinternational
correspondentàlamêmedate,soitladateàlaquellelademandeaétérégulièrementdéposéeau
Bureauinternational.Ladatedepublicationestcelledelapublicationdel’enregistrement
internationaldansleBulletininternational(autourdesixmoisaprèsladatededépôtinternational).
Unefoisquel’enregistrementinternationalestpubliéparl’OMPI,l’OPICpeutdébutersonexamen
substantif.Sil’enregistrementinternationalviseplusieursproduits,l’OPICdivisealorscet
enregistrementenplusieursdemandesdistinctesdeLaHaye.LenouveauRèglementprévoitque
lecontenudelademandedeLaHayeestréputéconformequantàlaqualité,laformeetla
présentationdesreproductionsetdesphotographies,quantaunometàl’adressedudemandeur
etquantàladescriptionfacultative(descriptiondudessin).
Ladated’enregistrementauCanadanecorrespondpasàladated’enregistrementinternational
puisqu’ellecorrespondplutôtàladatedeladéclarationd’octroidelaprotection,siunetelle
déclarationestémiseparl’OPIC,ouàladatequitombe12moisetunjoursuivantladatede
publication(autourde18moisaprèsladatededépôtinternational).
Certainsaspectsdunouveausystème
Alorsqueladuréed’undessinenregistréétaitde10ansàcompterdesonenregistrement,elleest
maintenantlapluslonguede15ansàcompterdeladatededépôtoude10ansàcompterdela
dated’enregistrementauCanada.
LenouveauRèglementprévoitquelareprésentationdoitêtresuffisantepourdivulguerpleinement
ledessinentenantcomptedunomdel’objetouduproduitetdetoutedéclaration.Ànoterquela
demandepeutcomprendredesreproductionsetdesphotographiesalorsquecelan’étaitpas
possibleauparavantd’inclurelesdeux.
LenouveauRèglementprécisequelademandeestréputéeviserl’ensembledescaractéristiques
visuellesdudessin(forme,configuration,motifetélémentsdécoratifs).Lescaractéristiques
montréesentraitspointillésnefontpaspartiedudessinetilestmaintenantpossibled’utiliserun
floutageouunecouleurpourillustrerdescaractéristiquesquinefontpaspartiedudessin.
Bienqu’unedescriptiondudessinnesoitplusobligatoire,lademandepeutnéanmoinscomprendre
unetelledescription.Lorsqu’unedemandecomprendunedescriptiondudessin,lestribunauxont
reconnuquecelle-cidoitêtrelueàlalumièredelareprésentationpourdéterminerlavaliditéetla
contrefaçondudessinenregistré.Lademandedevraitdonccomprendreunedescriptionafinde
biendéfinirlaprotectionviséeenyidentifiantlescaractéristiquesvisuellesimportanteset
distinctivesdudessin.
3
MONTRÉALQUÉBECAVOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCETél:514987-6242Tél:418653-1888INFO@ROBIC.COM
Lecritèredel’originalitéestremplacéparceluidelanouveauté.LanouvelleLoiprévoitqu’un
dessinestnouveausilemêmedessin,ouundessinnedifférantpasdefaçonimportantedecelui-
ci,n’apasfaitl’objetd’unedivulgationpubliqueparledemandeurplusde12moisavantladatede
dépôtoudepriorité.Lapériodedegrâcede12moispourunedivulgationfaiteparledemandeur
estdonccodifiée.LecritèredenouveautéabsolueestaussicodifiédanslanouvelleLoi.Afind’être
enregistrable,undessinnedoitdoncpasavoirétédivulguéparuntiersavantladatededépôtou
depriorité.Undemandeurpeutdorénavantdemanderuneprotectionpourdesdessinssimilaires
sitouteslesdemandessontdéposéesàl’intérieurde12moisdelapremièredemande.Iln’est
doncplusnécessairededemanderàl’OPICd’associercesdifférentesdemandesetquetousles
dessinssoientenregistréslemêmejourpouréviterqu’undessinantérieursoitcitéàl’encontred’un
dessinsubséquent.
BienquecelasoitsansdoutemoinsutilepourunedemandedeLaHaye,lenouveauRèglement
codifielapossibilitéd’obtenirunexamenavancé
Alorsqu’ilétaitpossibled’obtenirdeuxprolongationsdesixmoispourrépondreàunRapport
d’examen,uneseuleprolongationdesixmoisestdorénavantdisponible.
Undemandeurpeutmaintenantdéposerunedemandedivisionnairequineselimiteplusau
contenuviséparlapremièredemandeetquipeutvisern’importequelélémentdivulguéetnon
revendiquédanslapremièredemande,commeparexemple,unautredessinmontréentoutouen
partieentraitspointillés.Àmoinsquelapremièredemanden’aitétédivisée,toutedemande
divisionnairedoitêtredéposéedanslesdeuxansdudépôtdelapremièredemande.
Lescommunicationsélectroniquessontréputéesreçuesentouttempslejourmême,peuimporte
quecesoitunjourfériéouunjouroùl’OPICestfermé.
Unepreuvedutransfert(p.ex.cession)n’estplusrequiselorsquelademanded’inscriptionoude
transfertestfaiteparledemandeur/propriétaire.Unepreuvedutransfertestcependantnécessaire
lorsquelademandeestprésentéeparlenouveaudemandeur/propriétaire.
Considérationstratégique
PuisquelanouvelleLoiprévoitunedéfinitiondelanouveautéquireprendlelangagedudroit
exclusifprévudanslaLoi(lemêmedessin,ouundessinnedifférantpasdefaçonimportantede
celui-ci),unepersonnequiestaccuséedecontrefaçond’undessinantérieurementenregistrépeut
invoquerendéfensesonenregistrementsubséquentvisantsonproduit.Plusparticulièrement,
cettepersonnepeutargumenterqueleproduitviséparsondessinenregistrénepeutcontrefaire
ledessinantérieur,carl’OPICadéterminéquesondessinétaitnouveauparrapportàl’art
antérieur,incluantcedessinantérieurquianormalementétéconsidéréparl’OPIC.Ainsi,
l’obtentiond’unenregistrementd’undessinpeutoffrirl’avantageadditionneldeconstituerun
moyendedéfensecontreunéventuelrecoursencontrefaçond’unenregistrementantérieur.
Pourensavoirplussurlenouveausystèmededessinindustrieloupourtoutequestionconcernant
laprotectionparundessinindustriel,n’hésitezpasàcommuniqueravecundesmembresdenotre
équipe.