Les marques de commerce et l’article 50
LESMARQUESDECOMMERCEETL’ARTICLE50
HuguesG.Richard*
LEGERROBICRICHARD,avocats
ROBIC,agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria–BlocE-8
eétage
Montréal(Québec)H2Z2B7
Tél:514-987-6242-Fax:514-845-7874
info@robic.com–www.robic.ca
AuCanada,uneinterprétationjustedelacommonlawsembleindiquer
qu’engénéral,unemarquedecommercenepeutêtreutiliséequeparson
propriétaire.L’usageparuntiers(àmoinsquedescirconstancesparticulières
nesoientmontrées)porteatteinteaucaractèredistinctifdelamarquede
commerce.Siunemarqueaperdusoncaractèredistinctif,ellenepeutplus
êtreconsidéréecommeunemarquedecommerce.Ildécouledecette
situationqu’auCanada,accorderunelicencepourl’usaged’unemarquede
commercepeutêtreunjeudangereux.
Toutefois,lepropriétaired’unemarqueenregistréesouslaLoidesmarquesde
commercepeutpermettreàd’autresdel’utilisers’ilseprévautdesdispositions
del’article50decetteloi(article49avantlarefonte,entréeenvigueurle12
décembredernier).Cetarticleconstitueunamendementstatutairedela
commonlawpuisqu’ilcréeuneprésomptionàl’effetquel’usageparuntiers
d’unemarquedecommerceenregistréeneporterapasatteinteau
caractèredistinctifdecelle-cisiuntiersestenregistrécommeusagerautorisé.
Cettesituationacréédesproblèmessérieuxpourplusieurpropriétairesde
marquesdecommerce,spécialementlespropriétairesnonrésidentsdu
Canadaquinesontpasfamiliersaveclesconséquencesdraconiennesd’un
usaged’unemarquedecommerceauCanadaparunepersonnequine
seraitpasunusagerautoriséinscrit.Àtraverslesans,lesdispositionsdelaLoi
surlesmarquesdecommerceàl’égarddesusagersautorisésfirentl’objetde
nombreusesattaquesetcesattaquessontdevenuesplusrépétéesdepuis
quelataxed’enregistrementd’unusagerautoriséaétéaugmentée,
maintenant100$parusagerpourunemarqueplus25$parmarque
additionnelle.
IlsemblequelegouvernementfédéralsoitmaintenantprêtàamenderlaLoi
surlesmarquesdecommercedefaçonàcequel’obligationd’enregistrerun
LEGERROBICRICHARD,1989.
*Avocatetagentdemarquesdecommerce,HuguesG.Richard,estl’undesassociés
principauxducabinetd’avocatsLÉGERROBICRICHARD,s.e.n.c.etducabinetd’agents
debrevetsetdemarquesdecommerceROBIC,s.e.n.c.PubliédansJournalduBarreau-
1ermars1989.Publication143,001.
usagerautorisésoitabandonnée.Enfait,legouvernementcanadienalancé
laballedanslecampdesprofessionnelsoeuvrantenmatièredemarquesde
commerceetleurademandédeluiproposerunefaçondesedébarrasser
decetteobligationd’enregistrerlestiersusagersetenmêmetempsde
maintenirlaprésomptiond’absencedepertedecaractèredistinctifafin
d’éviterlevacuumquinousramèneraitàuneapplicationstrictedelarègle
decommonlaw.
Unrapportaétésoumisaugouvernementfédéraletcerapportfaitl’objet
actuellementd’étudesparplusieursgroupesintéressés.Lamajoritédes
intervenantsfavorisentl’abolitiondesdispositionsdel’article50pourles
remplacerpardesdispositionssemblablesàcellesexistantauxÉtats-Unis.En
d’autrestermes,danslamesureoùlepropriétairedelamarquede
commercecontrôledirectementouindirectementlecaractèreoulaqualité
desproduitsetdesservicesfaisantl’objetdelalicence,alorsl’usage,la
publicitéoul’affichagedelamarquedecommerceparlelicenciésousle
contrôledupropriétaireserontprésumésavoirlemêmeeffetqu’unusage,
publicitéouaffichagefaitsparlepropriétairelui-même.
Unecertaineminoritédesprofessionnelsoeuvrantdansledomainedes
marquesdecommercevoudraitvoirl’instaurationd’unsystème
d’enregistrementvolontairequidonneraitnaissanceàuneprésomption
d’usageparlepropriétairedelamarquedecommercelorsquel’usagerest
enfaitunusagerautoriséinscrit.Ceuxquis’opposentàcettepropositionsont
d’avisqu’ellecréeradesproblèmessemblablesàceuxquel’onconnaîtsous
laprésenterèglededroit,puisquelaplupartdespropriétairesdemarquesde
commercesesentirontforcésd’inscrireauregistreleurslicenciés.
Ilsemblequelegouvernementfédéralsesoitengagéàabolirlesdispositions
del’article50.Siquelqu’unaquelqueopinionàémettresurlesujet,l’heureest
bienchoisiepoursefaireentendre.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,
marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireet
artistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;
biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-
howetconcurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerce
électronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;
poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit;etce,tantauCanada
qu’ailleursdanslemonde.Lamaîtrisedesintangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892to
theprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrial
designsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;
copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,
softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;
tradesecrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnology
transfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;
prosecutionlitigationandarbitration;duediligence;inCanadaandthroughoutthe
world.Ideaslivehere.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD