Les dessins industriels: un outil puissant et peu coûteux à ajouter à votre arsenal de protection
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
LESDESSINSINDUSTRIELS:UNOUTILPUISSANTETPEUCOÛTEUXÀ
AJOUTERÀVOTREARSENALDEPROTECTION
D
OMINIQUEPOMERLEAUETJEAN-FRANÇOISJOURNAULT*
ROBIC,
S.E.N.C.R.L.
A
VOCATSETAGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Aucoursdesdernièresannées,labataillejuridiqueopposantlesgéantsApple™et
Samsung™asouventfaitlesmanchettes.Cecombatafrappél’imaginaire,
notammentenraisondesénormessommesd’argentaccordéesendommageset
intérêts,sommess’élevantjusqu’àplusd’unmilliarddedollars,dansunjugement
renduen2012(bienquerevuesàlabaisseparlasuite).Danslesmédias,cettesaga
asouventétéqualifiéede«Guerredesbrevets»bienque,danslesfaits,plusieurs
desprocèsimpliquaientunecombinaisond’élémentsbrevetésetd’élémentsprotégés
pardessinsindustriels.
Cetteconfusionauprèsdesmédiasrapportantleslitigesencourss’expliqueàlafois
paruneméconnaissancedecetoutildeprotectionqu’estledessinindustrieletparla
mésinterprétationduterme«DesignPatents»utiliséauxÉtats-Unispourdésignerles
dessinsindustriels.
Cecin’estqu’unexempledémontrantquel’enregistrementdedessinsindustriels,qui
permetdeprotégerl’apparencedeproduits,demeureuneformedepropriété
intellectuelleméconnueetsous-exploitéeauCanadaetailleurs.Aupointdevue
juridique,laprotectionofferteparundessinindustrielestdifférentedelaprotection
offerteparlebiaisd’unbrevet,puisqu’elleviseàprotégerl’aspectvisueld’unobjetfini,
plutôtquel’aspectfonctionnelduproduit.Lesdessinsindustrielsnesontpasévalués
surlaqualitéesthétiquedeleurscaractéristiquesvisuelles,maisplutôtsurl’originalité
dudessin.
Ainsi,l’enregistrementd’undessinindustrielestappropriélorsqu’unproduitpossède
unaspectesthétiqueoriginalparticulièrementintéressantoudistinctif.Unetelle
protectionoffreunavantageconcurrentielindéniablepuisquel’apparenced’unproduit
permetcourammentdeledistinguerdesautresproduitsdescompétiteurs,etinfluence
lesconsommateurslorsdeleursachats.
©CIPS,2016.*DeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédanslenumérodeJuin2014deCapitalQuébec–LemagazinedelaChambre
ducommerceetdel’industriedeQuébec37.Publication062.073.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
Deplus,contrairementauxbrevets,lesenregistrementsdedessinsindustrielssont
facilesàobtenir,peucoûteuxetpermettentd’identifierlesproduitsprotégésparun
titredepropriétéintellectuelle.Eneffet,unproduitprotégéparl’enregistrementd’un
dessinindustrielpeutporterlamentionⒹ,aveclenumérod’enregistrementetlenom
delasociété.
Engénéral,lecertificatd’enregistrementdudessinindustrielpeutêtreobtenudans
lesdouze(12)moissuivantledépôtdelademande.AuCanada,laduréedela
protectionestprésentementdecinq(5)ansàcompterdeladated’enregistrement.
Cetteduréeinitialeestrenouvelablepourundeuxièmetermeidentiquedecinq(5)
ans,surpaiementdestaxesapplicables.Àtitreindicatif,laduréedelaprotectionest
dequinze(15)ansauxÉtats-Unisalorsquepourundessincommunautaireen
Europe,laduréedelaprotectionpeuts’étendrejusqu’àuneduréemaximaledevingt-
cinq(25)ans.
Unbonexempled’applicationdelaprotectionpardessinsindustrielsestceluidela
sociétéCrocs,Inc.Commec’estmalheureusementtropsouventlecas,cette
entrepriseadûapprendredeseserreurs.N’ayantpasenregistrédedessinindustriel
auCanadapoursasandaleoriginale,ellearapidementvudescopiesenvahirle
marchécanadien.Cettesandaleatoutefoisétéprotégéeparundessinindustrielaux
États-Unisoùl’entrepriseapuobtenirunecondamnationcontreuncontrefacteur,
malgrélesdifférencesnotablesentrelasandaleoriginaleetlacopieauniveaudela
formeetdel’arrangementdestrous(telqu’onpeutlevoirdanslesfiguresreproduites
ci-dessous).Eneffet,malgrécesdifférences,laCourfédéraledesÉtats-Unisaconclu
quelacopieétaitencontrefaçondudessinindustrieldeCrocs,Inc.LasociétéCrocs,
Inc.aainsirapidementmodifiésastratégiedeprotectionauCanadaetaenregistré
25dessinsindustrielspourdessouliersetsandalesen2008et2009.Cettenouvelle
stratégiefaitensortequ’ilestmaintenantbeaucoupplusdifficilepourles
contrefacteursdevendredesproduitsd’apparencesimilaireàceuxprotégésau
Canada.
SandaledeCrocs,Inc.Sandaleaccuséedecontrefaçon
(Source:http://apparel.edgl.com/news/Infringers-Beware!–Design-Patents-Sharpen-
Teeth-with-Major-Victory-from-Federal-Appeals-Court66285)
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
Enconclusion,lescaractéristiquesvisuellestouchantlaforme,laconfiguration,le
motifoulesélémentsdécoratifsd’unobjetfinipeuventêtreprotégéespar
l’enregistrementd’undessinindustriel.Untelenregistrementoffreuneprotectiontrès
utileetrelativementabordableetdevraitdoncêtreconsidérépartouteentreprise
développantunproduitseprésentantsousuneformevisuelleoriginaleetdistinctive.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis
1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:
brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marquesde
certificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droits
voisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;
licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroit
desaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérification
diligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,
industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;
copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,
softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;trade
secrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;
e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecution
litigationandarbitration;duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTO
THEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4