Les 6 éléments de PI à savoir concernant l’Accord économique et commercial global entre le Canada et l’Europe
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
LES6ÉLÉMENTSDEPIÀSAVOIRCONCERNANTL’ACCORDÉCONOMIQUE
ETCOMMERCIALGLOBALENTRELECANADAETL’EUROPE
GABRIELLEMOISAN*
ROBIC,SENCRL
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Aprèsavoirentamédesnégociationsen2009,l’EuropeetleCanadaontsignéun
accorddeprincipele18octobre2013,envuederatifierunAccordÉconomiqueet
CommercialGlobal(AECG)en2015.
Avecses28étatsmembres,l’Europereprésenteunepopulationtotaledeplusde
500millionsd’habitantsetledeuxièmepartenairecommercialduCanadapourles
biensetlesservices.
L’AECGapourobjectifdefavoriserleséchangescommerciauxentrel’Europeetle
Canada,notammentauniveaudelalibéralisationdeséchangescommerciaux,la
protectiondesinvestissements,lesmarchéspublics,lamobilitédelamain-d’œuvre,
l’environnementetsurtout,lapropriétéintellectuelle.Encequiatraitàlapropriété
intellectuelle,ondistingueralesbrevets,ledroitd’auteur,lesmarques,les
appellationsgéographiques,lalutteanti-contrefaçonetlesvariétésvégétales.
Letextefinaldel’AECGn’apasencoreétépublié,carlestraductionsrequisespar
les28étatsmembresdoiventd’abordêtreacceptéespartouteslesparties,chaque
texteayantlamêmeforcedeloi.Leprésentarticleestdoncbasésurlesquelques
textespubliésparlegouvernementcanadienetl’Unioneuropéenne,etcertaines
fuites.
Appellationsgéographiques:l’Europesouhaitaitunereconnaissanceofficiellede
sonsystèmed’indicationgéographiqueeuropéencouvrantunecentainedeproduits
agroalimentaires,telsquedesalcools,fromages,viandesethuiles.Actuellement,les
marquesenregistréesauCanada,notammentlesmarquesdecertification,ont
préséance.ToutefoisleCanadareconnaîtquelquesindicationsgéographiquespour
certainsvinsetspiritueuxeuropéens.L’AECGpermettrad’ajouterplusieursproduits
européens,commelesfromagesGranaPadano,ouRoquefort,lesolivesElia
Kalamatasoulevinaigrebalsamique«AcetobalsamicodiModena»,notammenten
associationaveclelieud’origine,lenomcommun(telAsiago,Feta,Fontina,
©CIPS,2013.*DeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinHiver2013(vol.17no3)ducabinet.Publication068.170F.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
Gorgonzola,Munster)pouvantcontinuéàêtreutiliséauCanada,précédéde«genre
»,«type»,«style»etc.Enoutre,certainsproduitsbénéficiantd’indications
géographiquestrèsconnues,telsqueProsciuttodiParmaetProsciuttodiSan
Daniele,pourrontenfinêtrecommercialiséssousleurdénominationauCanada,ce
quin’étaitpaslecaspendantplusde20ans,l’enregistrementdelamarquen’ayant
pasétéaccepté.Faitànoter,iln’estpasclairsiinversement,l’Europereconnaitra
desindicationsgéographiquescanadiennes.
Marquesetdessinsindustriels:l’AECGcontientunengagementpourleCanadaà
consentirtousleseffortspossiblespourseconformerauxnormesetaccords
internationaux,telsleTraitédeSingapour,leProtocolerelatifàl’Arrangementde
Madridetl’ActedeGenèvedel’ArrangementdeLaHaye.Ilnesembletoutefoispas
queleCanadasesoitengagéàsignercestraités.
Lutteanti-contrefaçondemarquesetdedroitd’auteur:leprojetdeloiC-8est
actuellementendiscussiondevantleParlementcanadienetdevraitrépondreaux
exigencesdel’AECGsurcepoint.
Droitd’auteur:lesmodificationsapportéesàlaLoisurledroitd’auteuren2012
avaientdéjàpermisd’harmoniserledroitcanadienaveclestraitésinternationauxde
l’OMPI.AucunchangementàlaLoin’estexigéparl’AECG.
Brevets:lesenjeuxtouchentsurtoutledomainepharmaceutique,soitladuréede
protectionaccordéeparlebrevet,l’accèsaumarchéparlescompagniesgénériques
àl’expirationdubrevetetlaprotectiondesdonnées.Lesenjeuxéconomiquessont
importantspuisquelesgénériquespromettentuncoûtinférieurpourlespatients
tandisquelesinnovateurspromettentplusd’investissementenrechercheet
développementauCanada.
AuCanadaetenEurope,laduréedelaprotectionaccordéeparunbrevetestde20
ansàcompterdeladatededépôt.Parcontre,enEurope,pourpallierlesdélais
imposésparlesexigencesréglementaires(testscliniques)pourlamiseenmarché,
laduréedesbrevetsdansledomainepharmaceutiquepeutêtreprolongéejusqu’à
cinqansgrâceaucertificatcomplémentairedeprotection.LeCanadas’estengagéà
mettreenplaceuneprocéduresemblabledontladuréenepourraittoutefoispas
excéderdeuxans.Lecalcultiendracomptedeladatededépôtdelademandede
brevetetladatedepremièreautorisationdeventeauCanada.Aucunerétroactivité
neseraofferteauxproduitsdéjàenventeauCanada.
AuCanada,l’avisdeconformitérequispouruneautorisationdemisesurlemarché
parlegénériqueestliéauxbrevetslistésauRegistre(«Patentlinkage»).Le
génériquedoitmentionner,danssademande,quelesbrevetsreliésauproduitqu’il
souhaitemettresurlemarchénesontplusenvigueurounesontpasvalides.Le
titulairedecesbrevetsaalors45jourspours’opposeràl’émissionparSanté
Canadadel’autorisationdemisesurlemarché.Uneprocédureaccéléréeet
simplifiéeestalorsenclenchée,d’uneduréededeuxansmaximum,àl’issuede
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
laquellelegénériquepeutfaireappel,maispasl’innovateur.Danslecasoù
l’innovateurperd,sonseulrecoursestd’intenterunautrerecoursdevantles
tribunaux,selonlavoieclassique,pluslongue.Enattendant,legénériqueapercéle
marchéetprisdespartsdemarché.Onpouvaitdoncultimementavoirdesdécisions
contradictoirespourunmêmebrevet,entredeuxmêmesparties:unedécision
favorablepourlegénériquedansunpremiertempssuivied’unedécisionséparée
favorableàl’innovateur.L’AECGaccorderaitundroitd’appelàl’innovateur
également.Ilestattenduqu’aveccettenouvelleprocédure,ilyauraitmoinsde
décisionscontradictoires,maisiln’estpasclairsiladuréedelaprocéduresera
encorelimitéeàdeuxans.
Desdiscussionsontportéégalementsurladuréedeprotectionaccordéeaux
donnéescolligéesparlesinnovateurslorsdeleursessaiscliniques.Alorsqu’en
Europe,laduréedeprotectionestde10ans,leCanadacontinueraàoffrirhuitans
d’exclusivitésurlemarchéàl’innovateur:unepériodedesixanspendantlaquelle
aucunedemandepourungénériqueutilisantlesdonnéesdesessaiscliniques
réalisésparl’innovateurnepeutêtredéposéeetunepériodesupplémentairede
deuxanspendantlaquellelacompagniedegénériquepeutentamerlesprocédures,
maisnepeutpascommercialiserleproduit.Uneprotectiondesixmoispeutêtre
ajoutéepourlesindicationspédiatriques.
Protectiondesobtentionsvégétales:leCanadaestmembredelaconvention
UPOV(versionde1978)etnesemblepasdevoirratifierlaversionde1991″à
cause »deCETA.Toutefois,unprojetdeloiC-18″Loimodifiantcertainesloisen
matièred’agricultureetd’agroalimentaire »aétéprésentédevantlaChambredes
communesle9décembre2013etcontientdesmodificationsdelaLoisurla
protectionobtentionsvégétales,afindemodifierdiversattributsdesdroitsdont
jouissentlestitulairesdecertificatsd’obtentionenvertudecetteloi,notammentla
duréedevaliditédecesdroits,leurétendue,ainsiquelesconditionsdeprotection
afférentes.Ilprévoitégalementdesexceptionsàl’applicationdecesdroitsetcodifie
leprivilègedufermierdeplantersessemences.
Conclusion
Ilfautespérer,d’unepart,queleprocessusderatification,prévupour2015,nesoit
pasretardépardesenjeuxnontraitésparl’AECG(l’impositiondevisasaux
ressortissantsdecertainsétatsmembreseuropéens,lachasseauxphoques,les
organismesgénétiquementmodifiés(OGM)).D’autrepart,ilestsouhaitablequele
CanadamodifiedèsmaintenantnotammentsaLoisurlesbrevetspourappliquer
l’ententeetenprofiteégalementpourfairedesmodificationsnonexigéespar
l’entente,maisattenduesparlesutilisateurscanadiens,notammentpourharmoniser
letellesqu’uneharmonisationducritèred’utilité(lapromessed’utilitéetladoctrine
deprédictionvalable)aveclesautrespays
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledans
touslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
5
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)