L’autoroute verte ou comment obtenir plus rapidement des brevets «verts»
L’AUTOROUTEVERTEOUCOMMENTOBTENIRPLUSRAPIDEMENTDES
BREVETS«VERTS»
MARINEKÉRARON*
ROBIC,
S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Depuisle3mars2011auCanada,ilestpossiblededevancerl’examend’une
demandedebrevetrelativeàunetechnologiedite«verte»sanspayerde
taxessupplémentairesvisanthabituellementunetelleaccélération.Toutefois,
différentesconditionss’appliquentpourpouvoirprétendreetobtenircette
accélération.Pourrez-vousemprunterl’autoroutevertecanadienne?
-Votretechnologieest-elleconsidéréecommeunetechnologieverte?
Selonlenouvelarticle28desRèglessurlesBrevets1
entréenvigueurle3mars
2011,toutepersonnepeutdemanderàcequel’examend’unedemandedebrevet
soitdevancésicelle-ciestrelativeàunetechnologieverte.Selonl’alinéa28(1)b)
desRègles1,lestechnologiesconsidéréesvertessontcelles«dontla
commercialisationaideraitàremédieràdesproblèmesenvironnementauxouàen
atténuerlesconséquences,ouàpréserverl’environnementetlesressources
naturelles».
Danslecadreparticulierdelachimie,onpeutconstaterqueladéfinitiond’une
technologieverteselonl’OfficedelaPropriétéIntellectuelleduCanada(OPIC)est
moinsrestrictivequeladéfinitiondela«chimieverte»baséesurlesdouze
principesfondateursénoncésparleschimistesaméricainsPaulAnastasetJohnC.
Warner2
.Silatechnologiequevousavezdéveloppéenerépondpasàcesdouze
principes,ellepourraitcependantcorrespondreàunetechnologieverteselonles
Règles4.
©CIPS,2011.*MarineKeraron,Ing.,M.Sc.AestmembredeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaire
d’avocats,d’agentsdebrevetsetd’agentsdemarquesdecommerce.Publiédans(Été2011),
Chimiste.Publication60.024.
1
LaGazetteduCanada,Vol.145,no6,Le16mars2011,«RèglesmodifiantlesRèglessurles
brevets»,http://www.gazette.gc.ca2
P.AnastasetJ.C.WarnerGreenchemistry,TheoryandPractice,Oxford,OxfordUniversity
Press,1998
2
-Commentaccéderàl’accélérationd’examendevotredemande«verte»?
Pourpouvoirdemandertouteaccélérationd’examensousl’article28desRèglessur
lesBrevets,c’est-à-direavecpaiementd’unetaxe3
ourelativementàune
technologieverte4
,votredemandedebrevetdoitavoirétéaupréalablepubliée5
et
laRequêteenexamen6
déposée.
Sicesconditionssontremplies,uneDéclarationattestantquevotredemandede
brevetserapporteàunetechnologievertedoitalorsêtresoumiseauBureaudes
Brevets.Elledoitégalementêtreaccompagnéed’uneRequêteendevancement
d’examen.Àladifférenced’uneaccélérationd’examenclassique3,aucunetaxe
supplémentairevisantl’accélérationdel’examenrelatifàunetechnologieverte4
n’estexigée.
Ilestànoterquel’InstitutdelaPropriétéIntellectuelleCanadienne(IPIC)afait
remarquerquelavaliditéd’unedemandedebrevetrisqued’êtremenacéelorsquele
demandeurdéposeunefaussedéclaration.Cependant,selonl’OPIC,«lelibelléde
laDéclarationestsuffisammentgénéralpours’appliqueràunlargeéventail
d’inventionsbénéfiquespourl’environnementetqueleniveauderisqueest
appropriéetconstitueunemesuredissuasiveefficacepourprévenirl’abusdu
nouveauservice»1dedevancementdel’examen.
-L’examendevotredemandebénéficiera-t-ild’une«vraie»accélération?
Lorsquevotredemandedebrevet«verte»s’estvueaccordéeuneaccélération
d’examen,l’OPICstipulequ’«uneréponseserafournieaudemandeurdansles
deuxmoissuivantladatederéceptiond’unepiècedecorrespondanceàl’OPIC»7
.
Autrementdit,l’OPICessayeradedélivreruneNotificationOfficielleduBureaudes
Brevets(tellequ’unRapportd’ExamenouunAvisd’Acceptation)idéalementdans
lesdeuxmoissuivantlaréceptiondevotreRequêteendevancementd’examen.
Cedélaiesttrèscourt.Eneffet,lorsd’unepoursuiteclassiquesansaccélération
d’examenpourdesdemandesdebrevetsrelativesausecteurdelachimie,un
3Enaccordavecl’alinéa28(1)a)desRèglessurlesBrevets
4Enaccordavecl’alinéa28(1)b)desRèglessurlesBrevets
5Enaccordavecleparagraphe10delaLoisurlesBrevets(18moisaprèsdatededépôt)
6Enaccordavecleparagraphe35(1)delaLoisurlesBrevets(avantle5
èmeanniversairedudépôt)
7http://www.ic.gc.ca/eic/site/cipointernet-internetopic.nsf/fra/wr02462.html
3
premierRapportd’Exameneststatistiquementémisentre21et26mois8
aprèsle
dépôtdelaRequête.
Surréceptiond’unRapportd’Examen,vousdisposezalorsdetroismois(aulieudes
sixmoishabituels)suivantladated’émissionduRapportenquestionpoury
répondre.L’OPICs’engageàrépondredenouveauaudemandeurdanslesdeux
moissuivantlaréceptiondecetteRéponse.Surréceptiond’unAvisd’Acceptation,
vousdisposezégalementde3moispourpayerlataxefinalededélivrancedevotre
brevet.
Unbrevetserapportantàunetechnologievertepourlequeluneaccélération
d’examenaétéaccordéepourraitdoncêtredélivréenmoinsd’unan.Telqu’indiqué
dansletableaucomparatifci-dessous,ladélivranced’unbrevetdanslesecteurde
lachimie,pourlequeluneaccélérationd’examenn’apasétérequise,survienten
moyenneenquatreans.
Attention:Sivotredemandedebrevetestabandonnée,parexemplepournepas
avoirréponduàunRapportd’Examenoupournepasavoirpayélataxefinalede
délivrancedansledélaiimparti,ellenepeutalorspasbénéficierdel’accélération
d’examenrelatifàunetechnologieverte9
.Cependant,leDemandeuroutoute
personneautrequeleDemandeur,peutrequériruneaccélérationclassique3
d’examenavecpaiementdetaxeunefoislademandedebrevetrétablie1.
ProcédureengagéeDélaiestiméavantdélivrancedu
brevet*
Poursuiteclassique4ans
Poursuiteaccéléréeavecpaiementded’unetaxede500$CAN<1an
Poursuiteaccéléréerelativeàune
technologieverte4<1an
*
àcompterdeladatededépôtdelaRequêteenExamen10
Attention:Lorsdelaprocédured’examenaccéléréauCanada,s’ilexistedes
demandesdebrevetcanadiennesnonpubliéessusceptiblesderemettreen
questionlabrevetabilitédevotreinvention,seull’Examinateurcanadienenaura
connaissance.Celui-civousmentionneraalorsl’existencedecesdemandes
8http://www.cipo.ic.gc.ca/eic/site/cipointernet-internetopic.nsf/fra/wr02203.html
9Enaccordavecl’alinéa28(2)b)desRèglessurlesBrevets
10http://www.ippractice.ca/patent-and-trademark-statistics/
4
canadiennesnonpubliéesetsuspendral’examendevotredemandejusqu’àleur
publication.
-Deuxexemplesdechimie«verte»quienprofitedéjà…
L’OPICpubliedésormaissursonsiteinternet11
lalistedesdemandesdebrevet
pourlesquellesl’accélérationd’examenrelativeàunetechnologieverte
4aété
accordée.Cettelistecomprendàcejourlesdeuxdemandessuivantes.
LademandedebrevetNo.CA2700703aétépubliéele17octobre2010etla
Requêteenexamenaétédéposéele15avril2011.L’inventionconcernele
traitementdel’eauetproposeunappareiletuneméthodepermettantdecontrôlerla
teneurenchloredeseauxderivière,résidentiellesouusées.L’inventionse
concentreparticulièrementsurunesolutionpourrésoudrelaproblématiquedu
contrôledelateneurenchloredanslespiscines.
LademandedebrevetNo.CA2739434aétépubliéele8avril2010etlaRequête
enexamenaétédéposéele21avril2011.L’inventionproposeuneproductionde
biodieselquiseraitsimplifiéeetpluséconomique.Plusparticulièrement,elle
concernelaproductiond’estersalkyliquesd’acidesgras.Cetteproductionsefaità
partirdel’estérificationethydrolysesimultanéed’unematièrepremièrecontenant
notammentdesphospholipides,desacidesgraslibresetdesglycérides.
Cesdeuxexemplespermettentdesoulignerladiversitédesinventionsdites
«vertes»selonl’OPICpourlesecteurdelachimieetquipeuventprétendreàune
accélérationd’examen.Sivousestimezquevotreinventioncontribueraitàremédier
àdesproblèmesenvironnementauxouàenatténuerlesconséquences,n’hésitez
pasàempruntercettenouvelleautorouteverteafind’obtenirpotentiellementdans
undélaipluscourtunbrevet«vert».
-Desprocéduresd’accélérationd’examensimilairesexistent-ellesailleurs?
Sivousvoyezleschosesengrand,desprocéduresd’accélérationd’examende
demandesdebrevetsrelativesàunetechnologieverteontétémisesenplacepar
d’autrespays,notammentl’Australie,laCoréeduSud,leJaponouencorelesÉtats-
Unis.Lescritèresd’accèsàlaprocédured’accélérationetladéfinitiond’une
technologievertevarientcependantseloncespays.
11
http://brevets-patents.ic.gc.ca/opic-cipo/cpd/fra/technologies_vertes.html
5
ROBIC,ungrouped'avocatsetd'agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis1892à
laprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessins
industrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellations
d'origine;droitsd'auteur,propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel'artisteinterprète;
informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;
secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;
commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,
litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentand
trademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsof
intellectualproperty:patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;
computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;
tradesecrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;
e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigation
andarbitration;duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL'INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHE
WORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)