La marque de commerce: quoi enregistrer et comment l’enregistrer?
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTREAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUEBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
LAMARQUEDECOMMERCE:QUOIENREGISTRERETCOMMENT
L’ENREGISTRER?
CATHERINEBERGERON*
ROBIC,
S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Commeilenadéjàétéquestiondansunarticleparul’andernierdanscetterevue1,
l’enregistrementd’unemarquedecommerceauregistrecanadiendesmarquesde
commerceprocuredenombreuxavantagesàsontitulaire,enplusdeconstituerune
procédurerelativementpeucoûteuse.Danscetarticle,nousferonsunbrefsurvolde
cequipeutêtreenregistréàtitredemarquedecommerceetdelaprocédure
d’enregistrement.
1.
Choisirunemarquedecommerceenregistrabled’abordetavanttout
AuCanada,lamarquedecommerce–quipeutentreautresêtreconstituéed’un
signe,d’unelettre,d’unchiffre,d’unmot,d’undessin,d’unecouleuroud’une
combinaisondeceux-ci–sertessentiellementàdistinguerlesproduitsoules
servicesd’unesourcedeceuxdestiers(notammentdesesconcurrents!).Pourn’en
nommerquequelquesexemples,nouspouvonspenserauxproduitscommercialisés
souslesmarquesRhodia,BASF,Dior,Danone,WD-40,ainsiquelacouleurbleue
appliquéesurdespanneauxdemousseisolante.
Pourêtreprotégeableetenregistrableàtitredemarquedecommerce,unemarque
doittoutefoisrépondreàcertainscritèresafindebienremplirsonrôle.
Ainsi,unemarqueestenregistrableauCanadasi,notamment:
a)elleneconstituepasprincipalementlenomoulenomdefamilled’une
personne;
b)ellenedonnepas,enfrançaisouenanglais,unedescriptionclaireou
unedescriptionfausseettrompeusedelanatureoudelaqualitédes
marchandisesoudesservices(parexemple,«Extrafort»pourun
analgésique);
©CIPS,2013.*Avocateetagentedemarquesdecommerce,CatherineBergeronestmembredeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocats,d’agentsdebrevetsetd’agentsdemarquesde
commerce.Publiédans(Automne2013),28:3Lechimiste.Publication60.30.
1C.Bergeron,«Avez-vouspenséàenregistrervotremarquedecommerce?»,Chimiste,vol.27,no
2,été2012.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTREAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUEBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
c)elleneconstituepas,enquelquelanguequecesoit,lenomdes
marchandisesoudesservices;
d)ellenecréepasdeconfusionavecunemarquedéjàenregistrée;
e)ellen’estpasd’adoptioninterdite(c.-à-d.prohibitionstatutaire,marque
officielle,indicationd’origine,etc.).
Bienévidemment,unemarqueconstituéed’unmotinventé(parexempleTylenol)
bénéficierad’unplusgranddegrédeprotectionqu’unemarquesuggestivedela
naturedesproduitsouservicesqu’elledésigne(parexempleAnalgesix).Tel
qu’indiquéci-haut,unnomdefamilleouuntermeclairementdescriptifdelanature
oudelaqualitédesmarchandisesoudesservicesnepourraêtreenregistrécomme
marque,àmoinsquel’acquisitiond’uncaractèredistinctifparunusageimportant
puisseêtredémontrée.
Outrecesquelquesprincipesdebase,certainesvérifications,tellequ’unerecherche
dedisponibilité,devraientaussientrerenlignedecomptedanslechoixd’unebonne
marquedecommerceavantdeprocéderafind’éviterlesfraisd’unedemande
d’enregistrementpourunemarquenonenregistrable,outoutsimplementafind’éviter
d’investirtempsetargentdansledéveloppementd’unemarquedecommercenon
disponiblequirisqueraitd’enfreindrelesdroitsd’untiers.
2.L’enregistrementd’unemarquedecommerce:laprocédureenbref
Voustrouverezci-aprèsquelquesinformationsgénéralessurlaprocédure
d’enregistrementd’unemarquedecommerce.
Lesdemandesd’enregistrementdemarquesdecommercesontdéposéesauprèsde
l’OfficedelapropriétéintellectuelleduCanada(OPIC,www.opic.ic.gc.ca)etdoivent
comprendrelesinformationssuivantes:
1.
lesnometadressecomplètedurequérant;
2.
lamarquedecommercedemandée(incluantledessindelamarque,lecas
échéant);
3.
ladescriptiondesmarchandisesoudesservicesvisés;
4.
laoulesbasessurlesquelleslademanded’enregistrementestfondée(emploi
projeté,datedepremieremploiauCanada,enregistrementetemploià
l’étranger,etc.).
Unefoislademanded’enregistrementdéposée,leBureaudesmarquesde
commercevérifiesitouteslesformalitésontétérespectées,dontlepaiementdela
taxeofficielle.Ensuite,unedemanded’enregistrementconformesefaitattribuerun
numérodedemande,estinscritedanslabasededonnéessurlesmarquesde
commercedel’OPIC,etestconfiéeàunexaminateurquiprocèdeàl’examendela
demandeafindedéterminersilamarquepeutêtreapprouvéeetpasseràla
prochaineétape.L’examinateurvérifieentreautressilesmarchandisesetles
servicessontdécritsdanslestermesordinairesducommerceetsilamarqueest
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTREAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUEBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
enregistrable(selonlescritèresdiscutésci-haut,notammentsilamarquedemandée
créeunrisquedeconfusionavecunemarquedecommercedéjàenregistréeau
Canada).
Unefoisapprouvée,lademanded’enregistrementestannoncéeauJournaldes
marquesdecommerce.Quiconquedésires’opposeràunedemande
d’enregistrementadeuxmoispourlefaireàcompterdesonannonce.Encas
d’oppositionparuntiers,lademanded’enregistrementesttemporairementretirée
duparcourshabitueldelaprocédured’enregistrement,jusqu’àcequ’unedécisionait
étérendueparlaCommissiondesoppositionsdesmarquesdecommerceouque
l’oppositionaitétéretirée.
Aprèsl’annonce,ouunefoisl’oppositionréglée,lademandeestadmiseà
l’enregistrementetlerequérantdoitacquitterledroitprescritfinalpourobtenirle
certificatd’enregistrement.Danslescasoùlademanded’enregistrementestfondée
surunemploiprojeté,lerequérantdoitégalementproduireunedéclarationd’emploi
àl’effetqu’ilacommencéàemployerlamarquedecommerceauCanadaenliaison
aveclesmarchandisesoulesservicesspécifiésdanslademande.
Unenregistrementdemarquedecommerceestvalidepourunepériodeinitialede
quinze(15)ansàcompterdeladated’enregistrementetpeutêtrerenouvelé
indéfinimentpourdespériodesadditionnellesdequinze(15)ans.
Enterminant,ilestimportantdepréciserquecertainesdemandesd’enregistrement
demarquesdecommerce,notammentdansledomainepharmaceutique,appellent
desmisesengardeoudesstratégiesparticulières.Ilestdoncrecommandéde
communiqueravecunagentdemarquedecommercepourobtenirtoutesles
informationsetl’assistancenécessairesaudépôtd’unedemanded’enregistrement
auCanada.L’agentdemarquedecommercepeutégalementvousconseillerdansle
choixd’unemarquedecommercedistinctive,notammenteneffectuantles
recherchesdedisponibiliténécessaires.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledans
touslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTREAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUEBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)