La divulgation des documents avant procès
LADIVULGATIONDEDOCUMENTSAVANTPROCÈSENVERTUDESNOUVELLES
RÈGLESDELACOURFÉDÉRALE
par
FrançoisM.Grenier
*
LEGERROBICRICHARD,avocats
ROBIC,agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria–BlocE-8
eétage
Montréal(Québec)H2Z2B7
Tél:514-987-6242-Fax:514-845-7874
info@robic.com–www.robic.ca
Lesrègles447à453desRèglesdelaCourfédéraleconcernantladivulgation
dedocumentsontétéabrogéesparl’ordonnancemodificatriceno13entrée
envigueurle6décembre1990etremplacéespardenouvelles.Lesquelques
notesquisuiventrésumerontlecontenudesnouvellesrèglesetles
changementsmajeursqu’ellesontapportés.
Larègle447précisequepourl’applicationdesrègles448et453,lemot
« document »comprend,defaçongénérale,touteinformationenregistréeou
miseenmémoireaumoyend’unappareil,ainsiquetouteinformation
assimilableparunemachine.Lemot »document »comprendégalement,par
exemple,unplanetunephotographieetilestimportantderappelerque
d’autresrèglespeuvents’appliqueràcetypededocuments(exemple,règle
481intitulée »Plans,photographiesetmodèles »).Considérantlanouvelle
définitiondumot »document »,lesrelevésinformatiquesetautresdocuments
decettenaturedoiventdoncêtreconsidérésdanslapréparationde
l’affidavitconformeàlarègle448.
Larègle448prévoitquechaquepartieàuneactiondoitdéposerunaffidavit
30joursaprèsquelacontestationestliée.Cetaffidavitremplacela
traditionnellelistededocumentsautrefoisprévueparlarègle447.La
nouvelleformule19suggèreuntextepourcetaffidavit.Leparagraphe2de
larègle448prévoitquedeslistesséparéesetdesdescriptionssuffisamment
détailléesdetouslesdocumentspertinentsàl’affairedoiventêtrepréparées.
LEGERROBICRICHARD,1991.
*Avocat,FrançoisM.Grenierestl’undesassociésprincipauxduCabinetd’avocatsLEGER
ROBIC,RICHARD,s.e.n.c.etduCabinetd’agentsdebrevetsetdemarquesROBIC,s.e.n.c.
Cedocumentaétéinitialementpréparépourfinsd’uncolloqueorganiséparl’Associationdu
barreaucanadien(sectionTélécommunicationetPropriétéintellectuelle)portantles
NouvellesrèglesdelaCourfédéralesduCanadasuiteàl’ordonnancemodificatriceno13
desRèglesdelaCourfédéraleduCanada.Cedocumentneprétenddoncpasexposer
l’étatcompletdudroitsurlaquestion.Publication44.
L’usagedumot »pertinent »laisseévidemmentsous-entendrequ’undébatsera
toujourspossiblequantàl’identitédesdocumentsquidoiventêtreinclusdans
ceslistes.Eneffet,quecesoitdanslecadred’uninterrogatoiresuiteau
dépôtdecetaffidavit(règle453.(1)a)),ouencoredanslecadred’une
requêtesuivantlatenuedel’interrogatoireaupréalable,cettenouvelle
dispositionnerègleracertainementpastouslesproblèmes.
Ilyaévidemmenttrèspeudejurisprudenceportantspécifiquementsurles
nouvellesrèglesetilestàprévoirquelajurisprudenceantérieurequantàla
déterminationdelapertinenced’undocumentseraappliquée.Defaçon
générale,undocumentestconsidérépertinentsicedernier,defaçon
raisonnable,conduitàuneenquêtequipourraitdirectementou
indirectementfavoriserlacaused’unepartieouporterdétrimentàcelledela
partieadverse(EverestandJenningsCanadianLtd.v.InvacareCorp.,(1984)
79C.P.R.(2d)138,àlapage139).
Encoreunefois,lesquestionsdepertinencedesdocumentsneserontpas
soulevéesuniquementdanslecadredelaproductiondel’affidavitenvertu
delarègle448desRèglesdelaCourfédérale,maisprobablementdansle
cadredel’interrogatoireaupréalablelui-mêmeaucoursduquelseront
discutésindividuellementchacundecesdocuments.
Quatrecatégoriesdedocumentsdoiventêtredivulgués:
(i)Ceuxquisontenlapossession,sousl’autoritéousousla
gardedelapartieetàl’égarddesquelsaucunprivilège
n’estrevendiqué;
(ii)Ceuxquiétaientenlapossessiondelapartieetàl’égard
desquelsunprivilègeestrevendiqué;
Encequiconcernelesdocumentsprivilégiés,lajurisprudenceestbienétablie
etlesmêmesprincipesdevraientêtreappliqués(RoselandFarmsLtd.v.
CanadaMNR,(1990)2C.T.C.,348).Pouravoirdroitauprivilège,une
communicationdoitêtrefaiteafind’obtenirunavisprofessionneld’un
avocat,basésursonexpertiseparticulière.
(iii)Ceuxquiétaientenlapossessiondelapartiemaisquinelesontplusà
l’égarddesquelsaucunprivilègen’estrevendiqué;
(iv)Ceuxquelapartiecroitêtreenlapossession,sousl’autorité
ousouslagarded’unepersonnequin’estpasunepartieà
l’action.
Envertudessous-paragraphes2.(b),(c)et(d),lapartieproduisantson
affidavitdedocumentsdoitexpliquerpourquoielleprétendqueledocument
estprivilégiéet,danslamesuredupossible,divulgercequiestadvenudes
documentsquinesontplusensapossession.Finalement,lapartiedoit
attesterqu’ellen’apasconnaissancedel’existenced’autresdocuments
pertinentsqueceuxmentionnésàl’affidavit.
Ilestànoterqu’undocumentestprésuméêtresousl’autoritéousouslagarde
d’unepartiesielleadroitd’enobtenirl’original,droitqu’uneautrepartien’a
pas.
Envertudelarègle449,l’auteurdel’affidavitprévuàl’article448doitêtrela
partieelle-même,undirigeantouunadministrateurd’unecorporationsila
partieestunepersonnemorale,etl’auteurdel’affidavitdoitserenseignerde
façonraisonnableavantdefairel’affidavitauprèsdechaquepersonnequi
pourraitdétenirdesrenseignementsouausujetdetoutequestionrelativeà
l’action.Cetteobligations’étendauxpersonnesquisetrouventàl’extérieur
duCanada.Lajurisprudenceavaitétablileprincipeavantqu’ilnesoit
codifiédanslesnouvellesrègles.
L’avocataudossierquireprésenteunepartiedansuneactiondoitexpliquerà
l’auteurd’unaffidavitprévuàlarègle448lanécessitédedivulguertoutce
quiestviséparcetterègleetlesconséquencespossiblesd’unmanquementà
cetteobligation(règle448.(3)a)).Uneattestationécritedecequiprécède
doitêtrejointeàl’affidavitdedocuments.
Envertudelarègle450.(1),laCourpeutordonneràunepartiededivulguer
dansl’affidavitprévuàlarègle448l’existencedetoutdocumentpertinenten
lapossession,sousl’autoritéousouslagardedetoutepersonnemoraleou
particulier,directementouindirectementcontrôlésparlapartieouquela
partiecontrôle.
Lanouvellerègle450nefaitqu’édicterunprincipequiavaitétéreconnupar
laCourquantàl’obligationpourunecorporationcontrôléeparunepartie,ou
quicontrôleunepartie,deproduirelesdocuments(UnileverPLCv.Procter&
GambleInc.,(1990)32C.P.R.(3d),246).Lefaitqu’unepartiesoittout
simplementreliéeàunecorporationn’estpassuffisantpourobligercette
dernièreàproduireundocument.
Envertudelarègle451,l’affidavitdéposéconformémentàlarègle448peut
êtrecorrigéoucomplétéet,envertudelarègle452,lapartiequiafait
signifieràuneautrepartiel’affidavitprévuàlarègle448doitpermettre
l’examenetlareproductiondetoutdocumentmentionnéàl’affidavit.
Finalement,silaCourestconvaincuequ’unaffidavitprévuàlarègle448est
inexactouinsuffisant,ellepeutexaminertoutdocumentquipourraitêtre
pertinentàunequestionenlitigeetordonnerquel’auteurdel’affidavitsoit
contre-interrogéouqu’unaffidavitpluscompletsoitdéposé.
Unepartiequineseconformepasauxrègles447à453peutvoirlaCour
rendreuneordonnanceexigeantquelapersonnequiasignél’affidavitsoit
soumiseàunnouvelinterrogatoireaupréalable,quecederniersoitcontinué
ouencorequel’actedeprocéduredecettepartie(déclarationoudéfense)
soitradiéentoutouenpartie.(règle453.(2)etrègle461).
CONFÉRENCESPRÉPARATOIRES
Lesconférencespréparatoiressonttenuesenvertudelarègle491desRègles
delaCourfédéralequiprévoitquelorsqu’uneauditionaétéfixéepourune
actionouqu’encorelademandedefixationdestempsetlieuaétédéposée,
ousil’unedespartiesledemandeàlaCour,leJugeenchefadjoint,outout
autrejugedésignéparluiàcettefin,s’illecroitutile,peutordonnerqu’une
conférencepréparatoiresoittenueetquesoientdiscutéslesmoyens
appropriéspoursimplifierl’audition,lecaséchéant.
Ilestégalementprévuàlarègle491quelesdécisionspriseslorsdecette
conférencepréparatoirepeuventêtreconsignéesparécritetcontresignées
parlesprocureursaudossierquidoiventensuites’yconformer.
Lesconférencespréparatoirespeuventêtreextrêmementutiles,enautant
quecequiestdécidésoitrespectéparlespartiesouencoreimposéparla
Cour.Entreautres,unedécisionpréalablesur:
-lefaitquelesprocéduresn’aurontplusàêtreamendéesavantle
procèsdoitêtreimposé;
-laconstitutiond’unlivreuniquepourlesdeuxpartiescontenanttousles
documentsnon-contestésestsouventrecommandable;
-unelivrededocumentscontestéspourchacunedespartiesdoit
égalementêtreconstituéetproduitlorsquepreuvelégaledechacun
desdocumentsserafaite;
-unedéclarationparlespartiesdivulgantlenombredetémoinsexperts,
laduréeprobabledeleurtémoignageetlefaitqueleuraffidavitsera
prêtàl’intérieurdesdélaisrequisdoitêtreconsignée;
-laduréeprobabledelaplaidoirie,unefoislapreuveclose;
-sidesnotesetautoritésdétailléesserontproduitesautribunal;
-sidesadmissionsdefaitspeuventêtreconsignéesaudossier(ceci
devraitêtreencouragéparlaCoursurdesaspectssecondairesdu
dossier);
-silatranscriptiondesnotessténographiquesseradisponiblesurune
basejournalière.
Lenonrespectdel’uneoul’autredesdécisionspriseslorsd’uneconférence
préparatoireparl’uneoul’autredespartiesdevraitêtrepunisurlechampau
moyend’unoctroidedépens.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marques
decertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droits
voisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howet
concurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,
distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeet
arbitrage;vérificationdiligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu’ailleursdanslemonde.La
maîtrisedesintangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892tothe
protectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesigns
andutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareand
integratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-
commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecution
litigationandarbitration;duediligence;inCanadaandthroughouttheworld.Ideaslive
here.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis1892àlaprotectionet
àlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;
marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireet
artistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu’ailleursdansle
monde.Lamaîtrisedesintangibles.
FRANÇOISGRENIERGRANÇOISGRENIERFRANÇOISGRENIERFRANÇOISGRENIERFRANÇOISGRENIER
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthe
valorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certification
marksandindicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;
computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;duediligence;inCanadaand
throughouttheworld.Ideaslivehere.