La Cour Sprême tranche: utilisez et enregistrez vos marques rapidement
LACOURSUPRÊMETRANCHE:UTILISEZETENREGISTREZVOSMARQUES
RAPIDEMENT
BARRYGAMACHE*
ROBIC,
SENCRL
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
DanslerécentarrêtMasterpieceInc.c.AlavidaLifestylesInc.,2011CSC27,laCour
suprêmeduCanadaaexaminécertainsprincipesimportantsdansledomainedes
marquesdecommerce,cequipermetdetirerdesleçonsimportantessurles
stratégiesd’utilisationetdedépôtdemarquesauCanada.
DanslelitigedevantlaCour,ils’agissaitdedéterminersiMasterpieceInc.,quis’était
servieenAlbertadelamarquedecommerceMASTERPIECETHEARTOFLIVING
enassociationavecdesrésidencespourpersonnesâgéesdepuisledébutdes
années2000,pouvaitobtenirlaradiation,pourmotifdeconfusionavecsamarquede
commerce,delamarqueMASTERPIECELIVINGenregistréepourdifférents
servicesd’aménagementimmobilieretdétenueparAlavidaLifestylesInc.une
sociétéfaisantaffaireenOntario.LamarqueMASTERPIECELIVINGavaitété
enregistréeen2007àlasuited’unedemanded’enregistrementeffectuéele1
er
décembre2005surlabasedel’emploiprojetédelamarquedecommerceau
Canada.Enautresmots,laquestionàtrancherétaitlasuivante:yavait-ilrisquede
confusionentrelesmarquesMASTERPIECETHEARTOFLIVINGet
MASTERPIECELIVINGle1
erdécembre2005?Lesinstancesinférieuresont
répondu«non»;parcontre,laCoursuprêmeduCanadaarépondu«oui».
QuatrepointsimportantsontétéabordésparlaCoursuprêmedanssesmotifsqui
ontétérédigésparlejugeRothstein.
Influencedulieugéographiquesurlesrisquesdeconfusion
Premièrement,lelieugéographiqueoùlespartiesfontaffaireavecleurmarquede
commerceest-ilunélémentimportantlorsqu’ils’agitd’apprécierlerisquede
confusionentremarquesdecommerce?LaCoursuprêmeduCanadaaindiquéque
cefacteurn’étaitpasimportantpuisqueletestdeconfusiondécritauparagraphe
6(2)delaLoisurlesmarquesdecommercedemanded’examinerl’impressioncréée
parlesmarquesdecommercesicelles-ciétaientemployées«danslamême
©CIPS,2011.
*DeROBIC,S.E.N.C.R.L..uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinÉté2011(vol.15no2)ducabinet.Publication068.137F
2
région»,quecesoitlecasoupas.Quiplusest,puisquelemonopoleoctroyéparun
enregistrements’étendàtraversleCanada,aucuneconfusionnedoitêtrecréée
entreunemarqueenregistréeetunemarqueantérieurementemployéeà
quelqu’autreendroitaupays,notammentdansdeuxprovincesdifférentes.Lefaitque
MasterpieceInc.etAlavidaLifestylesInc.exerçaientleursactivitésdansdeslieux
différentsle1
erdécembre2005n’étaitdoncmêmepasunfacteurpertinent.
Facteurspourévaluerlaressemblanceentrelesmarques
Deuxièmement,quelsfacteursdoit-onconsidérerpourévaluerlaressemblanceentre
unemarquedecommercedontl’emploiestprojetéetunemarquedecommerce
employéemaisnondéposée?Commel’aécritlejugeRothstein,l’évaluationdela
ressemblanceentrelesmarquesencausedevraitconstituerlepointdedépartde
l’analyserelativeàlaconfusion.Enl’espèce,commelamarquecontestée
MASTERPIECELIVINGn’étaitconstituéequedecesdeuxseulsmots(pasde
dessinsouélémentsgraphiques),ladifférenceoulasimilitudeentrecettemarqueet
lamarqueMASTERPIECETHEARTOFLIVINGdevaits’apprécieruniquementen
fonctiondecesmots.Iln’étaitdoncpaspertinentdemesurerl’impressioncrééepar
lesdessinsouautresélémentsgraphiquesquiaccompagnentlesmotsenquestion
(commesemblaientl’avoirfaitlesinstancesinférieures).Biensûr,lorsqu’unemarque
decommercecomprenddesélémentsgraphiques,cesélémentsdoiventalorsêtre
considéréspourapprécierlaprobabilitédeconfusion.Parcontre,danslecasdevant
laCour,commelesmarquesdepartetd’autreétaientcomposéesuniquementde
mots,lejugeRothsteinaécritqu’ilyavaituneforteressemblanceentrelesmarques
desparties.
Coûtdesmarchandisesoudesservices-unfacteur?
Troisièmement,lecoûtdesmarchandisesoudesservicesencauseest-ilunfacteur
pertinentlorsd’uneanalyserelativeàlaconfusionentremarquesdecommerce?
Lorsqu’unemarquedecommerceestassociéeàunbienouunservicecoûteux
(commedesservicesderésidencespourpersonnesâgées),onpeuts’attendreàce
queleconsommateurprenneletempsrequispours’informersurlasourcedesbiens
ouservicesassociésàlamarqueencause.Celadit,doit-onconclurequela
probabilitédeconfusiondansuntelcasestmoinsgrande?SelonlejugeRothstein,
ilfautplutôtévaluerlaconfusionensefondantsurlapremièreimpressiondu
consommateurquis’apprêteàfaireunachatcoûteuxlorsqu’ilvoitlamarquede
commerce.C’estdonclapremièreimpressionquicompte,mêmepourlesproduitset
servicescoûteux,commeceuxoffertsparMasterpieceInc.etAlavidaLifestylesInc.
Rôledelapreuved’expert
Quatrièmement,quelestlerôledelapreuved’expertdansl’analyserelativeàla
confusion?Parexemple,unepreuveparsondage(quiavaitétédéposéeaudossier
parunepartie)peut-elleaiderlejugequidoitapprécierlaquestiondelaprobabilité
3
deconfusionentremarquesdecommerce?Surcettequestion,lejugeRothsteina
écritquel’expertdoitêtreautoriséàtémoignersisontémoignagecontientdes
renseignementsqui,selontoutevraisemblance,dépassentl’expérienceetla
connaissancedujuge.Demême,unsondagequitentedemettreensituationdes
consommateursavecun«vaguesouvenir»d’unemarquedecommercealorsque
ce«vaguesouvenir»n’existepaspuisquelamarqueenquestionn’estpasencore
employéeneseraitpastrèsutile.Lesjugesdoiventdoncconsidérercetypede
preuveavecprudence.
Pourtoutescesraisons,laCoursuprêmeadécidéquelamarqueMASTERPIECE
LIVINGcréaitdelaconfusionaveclamarqueMASTERPIECETHEARTOFLIVING
etadoncordonnésaradiation.
Cequ’ilfautretenir
LetitulairedeMASTERPIECETHEARTOFLIVING,MasterpieceInc.,aobtenugain
decausepuisqu’ils’étaitservienpremierdesamarquedecommerceauCanada,
mêmes’ils’agissaitd’unemploidansunerégiondifférentedelapartiequiavait
enregistréenpremiersamarquedecommerce.Laleçondecetteaffaire:lesdroits
appartiennentàceluioucellequisesertd’unemarqueenpremierauCanada(dans
unerégiondupays,pasnécessairementdanstouteslesrégionsdupays).
Évidemment,afind’éviterquequelqu’und’autreenregistrelamarqueàsaplace,il
fautdemanderl’enregistrementdecelle-cileplusrapidementpossible.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis1892à
laprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessins
industrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellations
d’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;
informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;
secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;
commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,
litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentand
trademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectual
property:patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindications
oforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,
softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,
distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
4
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHE
WORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)