Isoler des gènes n’est plus suffisant pour les breveter aux États-Unis
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
ISOLERDESGÈNESN’ESTPLUSSUFFISANTPOURLESBREVETERAUX
ÉTATS-UNIS
DANIÈLEÉTHIER*
ROBIC,
SENCRL
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Le13juin2013,laCoursuprêmedesÉtats-Unisarenverséplusdedeuxdécennies
depratiquedel’Officeaméricaindesbrevets(USPTO)enrendantsadécisiontrès
attenduedansl’affaireMyriad(AssociationforMolecularPathologyv.Myriad
GeneticsInc.)
MyriadesttitulairedeplusieursbrevetsportantsurlesgènesBRCA1etBRCA2et
leursapplications.LesinventeursdesbrevetsdeMyriadontdéterminélalocalisation
préciseetlaséquencenucléotidiquedesgènesBRCA1etBRCA2.Lesinventeurs
ontaussidéterminéquecertainesmutationsdesgènesBRCA1etBRCA2
augmententconsidérablementlerisquededévelopperuncancerduseinoude
l’ovaire.L’AssociationforMolecularPathology(AMP)aintentéunprocèscontre
MyriadcontestantlavaliditédecertainsdesbrevetsdeMyriadpourdéfautde
matièrebrevetableausensdelaLoiaméricainesurlesbrevets.
Dansunedécisionunanime,laCoursuprêmedesÉtats-Unisapartiellementannulé
ladécisiondelaCourd’appeldesÉtats-Unis,circuitfédéraletajugéque:
·Lesgèneshumainsisoléssontdesproduitsdelanatureetnepeuventfaire
l’objetd’unbrevet.LaCoursuprêmeasoutenuqueleschangements
chimiquesrésultantdel’isolementd’ungènen’étaientpassuffisantspour
rendrelesgèneshumainsisolésbrevetables.
·Lesmoléculesd’ADNsynthétiquescomplémentaires(ci-après«ADNc»)
comprenantlessegmentscodantsd’ADN(exons)sontadmissiblesàla
protectionparbrevet.LaCoursuprêmeasoutenuquel’ADNcnese
manifestepasdemanièrenaturellepuisquedessegmentsnon-codants
d’ADN(introns),présentsdanslesgènes,doiventêtresupprimésafin
d’obtenirdel’ADNc.
ÀlasuitedeladécisiondelaCoursuprême,AmbryGeneticsaannoncéqu’elleallait
commenceràoffrirletestBRCA.MyriadaréagienintentantunprocèscontreAmbry
Geneticsinvoquantlacontrefaçondesesbrevets.Danssesobservations,Myriada
©CIPS,2013.*DeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinAutomne2013(vol.17no2)ducabinet.Publication068.167F.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
faitvaloirqu’elleétaittitulairedeplusde500revendicationsvalides.Ilestimportant
desoulignerquelaseulequestiondevantlaCoursuprêmeétaitdesavoirsides
revendicationsportantsurdesgèneshumainsisolésconstituaientdelamatière
susceptibled’êtreprotégéeparbrevet.LaCoursuprêmen’apasstatuésurles
brevetsdeMyriadportantsurlestestsgénétiques.
LaCoursuprêmeadoncprissoind’identifiercequin’apasétéaffectéparsa
décision.Plusprécisément,ladécisionstipuleque:«Cetteaffaire,ilestimportantde
noter,neconcernepaslesrevendicationsdeméthodes,lesbrevetssurlesnouvelles
applicationsdeconnaissancesàproposdesgènesBRAC1etBRCA2,oula
brevetabilitédel’ADNdanslequell’ordredesnucléotidesnaturelsaétémodifié.»
(Noussoulignons)
DansunedécisionpréalabledelaCourd’appel,certainesrevendicationsvisantdes
méthodespermettantl’identificationd’agentsthérapeutiquesanti-cancéreuxontété
jugéesadmissiblesàlaprotectionparbrevettandisqued’autresrevendications
visantessentiellementdesméthodesdecorrélationoud’analysedeséquences
d’ADNetnecomprenantaucuneétapedetransformationontétéjugéesnon
admissiblesàlaprotectionparbrevet.
DanslelitigecontreAmbry,MyriadavancequebienquelaCoursuprêmeait
invalidéunpetitnombrederevendications,Myriaddétientplusieursrevendications
dontlavaliditén’apasétéaffectéeparlesdécisionsdelaCourd’appeletdelaCour
suprême.LavaliditédesbrevetsdeBRCA1etBRCA2détenusparMyriadsera
probablementrevuecarAmbrytented’obtenirunjugementdéclaratoireselonlequel
lesbrevetsdeMyriadsontinvalides.Deplus,Ambrytented’obtenirparcemême
jugementdéclaratoireunedécisionàl’effetqueMyriadaviolélesloisantitrust
américainespouravoirfaitpreuvedemauvaisefoiententantfairerespecterses
brevets.
Quellessontlesprochainesétapes?
L’USPTOapubliéunmémorandumàl’attentiondesexaminateursaméricainslejour
mêmeoùlaCoursuprêmearendusadécision.Danscemémorandum,l’USPTO
demandeauxexaminateursaméricainsderejeterlesrevendicationsconcernant
uniquementdesacidesnucléiquesnaturelsetleursfragments,queceux-cisoient
isolésounon.Lemémorandumpréciseclairementquel’ADNcetlesvariantes
crééesparl’hommecontinuerontd’êtrebrevetables.Defaçonmoinsprécise,le
mémorandumindiquequedesrevendicationsdeméthodesimpliquantdesacides
nucléiquesnaturelspourraientnepasêtrebrevetablesselonlesrèglesactuelles.
Faitintéressant,niladécisionMyriadnilemémorandumdel’USPTOne
mentionnentlafaçondontlesrevendicationsvisantdesbiomoléculesnaturelles,
autresquedesgènes,doiventêtreconsidérées.Surlabasedelapositionprisepar
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
laCoursuprême,ilestpossiblequ’unerevendicationvisantuniquementune
biomoléculenaturellesoussaformeisoléenesoitpasbrevetableauxÉtats-Unis.
Bienquelesgènessousformeisoléesoientbrevetablesdansplusieurspays,dontle
Canada,lestitulairesdedemandesdebrevetsdevraientsoigneusementexaminer
leursportefeuillesdebrevetsafind’ajouterdesrevendicationsquiseraientplus
susceptiblesd’êtrebrevetablesauxÉtats-Unis.Parexemple,l’ajoutde
revendicationsvisantdenouvellesapplications,del’ADNcetdesgènesmodifiés
devraitêtreconsidéré.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledans
touslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)