Des alliances stratégiques et le temps, des atouts précieux dans le domaine de la biotechnologie
1
DESALLIANCESSTRATÉGIQUESETLETEMPS,DESATOUTSPRÉCIEUXDANSLE
DOMAINEDELABIOTECHNOLOGIE
Marie-ÈveCôté*
LEGERROBICRICHARD,avocats
ROBIC,agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria–BlocE-8
eétage
Montréal(Québec)H2Z2B7
Tél:514-987-6242Fax:514-845-7874
info@robic.com–www.robic.ca
C
ONTEXTE
Labiotechnologieestundomaineenpleineeffervescencetantauniveau
nationalqu’auniveauinternational.Plusieurssecteursd’activitéssonttouchés
parcettetendancedontlasanté,l’alimentation,l’agricultureetplusieurs
autres.Comptetenudesapopularité,labiotechnologiereprésenteune
sourceéconomiqueenpleinecroissanceetleQuébecestunerégiontrès
favoriséepourledéveloppementd’entreprisesoeuvrantdanscedomaine.
Eneffet,l’ampleur,laqualitéetledynamismedesréseauxuniversitaires,de
recherche,d’investisseursetd’investisseursdelaprovinceainsiquelecadre
fiscalavantageux,ontconsidérablementcontribuésàcetteposition
avantageuse.
Malgrécetteréputationétablie,lamondialisationestuneréalité
incontournablequin’échappepasauxbiotechnologiesetdoncnécessite
uneapprocheetunestratégieinternationales.Cepositionnementest
essentielafindedemeureràlafoiscompétitifetrentable.Laconcurrenceest
trèsférocedanscesecteurtrèsconvoitéquisuscitel’intérêtetduqueltous
espèrenttirerprofit.Deplus,l’exploitationdebiotechnologiesrequiertdes
ressourcesfinancières,scientifiquesetintellectuellesconsidérables.
A
LLIANCESSTRATÉGIQUES
Dansuntelcontexte,onremarqueunetendanceauxalliancesstratégiques
entredifférentsacteurs.Considérantquelespetitsjoueursontdumalà
LEGERROBICRICHARD,2004.*Avocate,Marie-ÈveCôtéestmembreducabinetd’avocatsLEGERROBICRICHARD,s.e.n.c.
etducabinetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerceROBIC,s.e.n.c.Articlepublié
dansl’éditiond’octobre2003delarevueLeMondeJuridique.Publication062.018.
2
survivreentreautresàcausedumanquederessourcesetdelaconcurrence
abondante,laconsolidationdeplusieurstechnologiesetl’uniondediverses
forcesreprésententdessolutionsfavorablespourlesbiotechnologies.
Certainesdecesalliancesstratégiquesseréalisententredescompagniesde
biotechnologieetdescompagniespharmaceutiques,lesquellesse
complètentbienetformentdespartenairesefficaces.Cettesynergieentre
lespartiespermettraiteneffetdepalieràcertainescontraintesfinancièreset
territoriales.
L
ETEMPS
Letemps,c’estdel’argent,ycomprispourlesbiotechnologies.Lesuccès
d’uneentrepriseoeuvrantenbiotechnologiepeutdépendredesavitessede
réactiond’oùl’importanced’agirrapidementetdenepasattendre
inutilementavantd’élaborerunpland’actionpermettantla
commercialisationdesplateformestechnologiquessoutenueparlapropriété
intellectuelle.Dansuntelcontexte,larapiditéestunatoutessentiel.D’autre
part,nousavonsconstatéquemalgrél’améliorationetlamiseenplacede
politiquesassouplies,ilexisteencoretropd’entravesafind’extrairelapropriété
intellectuelledesuniversités.Leprocessusdevalorisationesteneffetsouvent
lourd,trèsadministratif,politiqueetinévitablementlong.Cequiapour
conséquencedecoûtercher,carpluslapropriétéintellectuelledort
longtemps,plusdesopportunitésrisquentd’êtremanquées.
P
RATIQUE
Danslecadredenotrepratiqueàtitredeconseillersenpropriété
intellectuelle,nousremarquonsunvirageconsidérableauniveaudela
maturitédeplusieursacteursdansledomainedelabiotechnologie.La
majoritédecesintervenantscomprendeneffetl’importancedelaprotection
delapropriétéintellectuelleparbrevetsetparautresmoyens.Toutefois,il
demeurequel’éducationdesdiversintervenantsetconseillersn’estpas
entièrementcomplétée.Ilestessentieldefairepreuved’uneutilisation
judicieusedesapropriétéintellectuelle.Ilfautsavoirlamainteniràjour,la
protégeradéquatement,l’évaluerrégulièrementafindedéterminercequi
estutiledecequiestdésuetet,surtout,savoirêtreprêtàexploitersa
technologieenconsolidantsesforcesàcellesd’autrespartenairesen
sachants’entourerd’intervenantsstratégiques.
Notrerôleneselimiteplusàrevoirl’aspectlégalmaiss’étendàgérer,
conseilleretélaborerdestactiquesdecommercialisationetdeprotection
destechnologiesafinquelesbiotechnologiessoientetdemeurentviablesà
3
longterme.Àceteffet,noussommessouventsollicitésàdévelopperet
mettreenplacedesstratégiesdetransfertdeportefeuilledepropriété
intellectuelle.Notredevoirestdemaîtrisercesfacteurs,ainsiquelesaspects
àconsidéreretilestdenotreresponsabilitédelesdiffuserànosclientset
autresintervenantsafindefavoriserlemarchéetledomainedes
biotechnologies.
ROBICestuncabinetmultidisciplinairecomposéd’uneéquiped’avocats,
d’agentsdebrevetsetdescientifiques.Plusieursdecesprofessionnels
détiennentdesdiplômesdetroisièmecycleouuneexpérienceconsidérable
enentreprise.Lesecteuravocatcomporteungroupespécialiséentransfert
detechnologiesetenélaborationdestratégiesd’affaires.
4
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marques
decertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droits
voisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;
licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroit
desaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérification
diligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu’ailleursdanslemonde.Lamaîtrisedes
intangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892tothe
protectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesigns
andutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareand
integratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-
commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecution
litigationandarbitration;duediligence;inCanadaandthroughouttheworld.Ideaslivehere.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD