Décision Socan: à qui la note ?
1
DÉCISIONSOCAN:ÀQUILANOTE?
BobH.SotiriadisetPeter-Georges-Louis*
LEGERROBICRICHARD,Lawyers
ROBIC,Patent&TrademarkAgents
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria-BlocE–8
thFloor
Montreal,Quebec,CanadaH2Z2B7
Tel.(514)9876242-Fax(514)8457874
www.robic.ca-info@robic.com
Le30juin2004,laCoursuprêmeduCanada(laCour)arenduunedécision
historiqueportantsurlaresponsabilitédesfournisseursd’accèsInternet(ISP)
danslatransmissionetlepartagedefichiersmusicaux.LaSociété
canadiennedesauteurs,compositeursetéditeursdemusique(SOCAN)
voulaitquel’onétablisseuneredevancepayableparlesISPpourla
communication,parInternet,d’œuvresmusicalesprotégées(leTarif22).La
CourSuprêmes’estprononcéecontretouteimpositionderedevancesaux
ISP.
LaSOCANestunesociétédegestion,reconnuesouslaLoisurledroit
d’auteur,chargéed’octroyerdeslicencesoudepercevoirdesredevances
pourlacommunicationaupublicpartélécommunication.En1995,laSOCAN
apréparé,pourhomologationparlaCommissiondudroitd’auteur,leTarif22
quiinstituaitunarrangementtarifairerequérantl’acquisitiond’unelicenceet
lepaiementderedevancesauxauteurs,interprètes,compositeursetéditeurs
demusiqueparlesISPpourtoustéléchargementsoutransfertsd’œuvres
musicalesprotégées.Poursapart,l’Associationcanadiennedefournisseurs
d’accèsInternets’estopposéeàl’applicationduTarif22.Leurargument
centralreposaitsurlanaturedeleursservices:lesISPnefontquefournirun
accèsàl’Internetetencestermesnefournissentaucuncontenupermettant
d’êtretenusresponsablesdel’obtentiond’unelicenceoudupaiementde
redevances.
PourlaCour,ils’agissaitdedéterminerledegréd’interventiondesISP,des
fournisseursdeserveursd’hébergementetdesfournisseursdecontenu.La
Couraaussistatuésurlaquestiondelacontrefaçondudroitd’auteur
soulevéparl’utilisationdesystèmesdemémoirecache.Parailleurs,ilétait
©LégerRobicRichard,2004.*Avocat,BobH.Sotiriadisestl’undesassociésprincipauxducabinetd’avocatsLégerRobic
Richard,s.e.n.c.etducabinetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerceRobic,
s.e.n.c.;PeterGeorges-Louisestétudiantàl ÉcoledeformationprofessionnelleduBarreaudu
Québec,enstagedeformationauprèsdesmêmescabinets.Publication062.019F.
2
clairquelesISP,lesfournisseursdeserveursd’hébergementetlesfournisseurs
decontenucontribuaientàlacommunicationdefichiersmusicaux
indépendammentdudegréd’intervention.
Toutefois,laCouraqualifiélesISPde«intermédiaires»souslaLoisurledroit
d’auteuretparconséquent,protégéscontretoutesallégationsdeviolation
dedroitd’auteur.Lerôled’unintermédiaireestdéfiniparledegré
d’interventiondel’acteur.Lorsqu’unISPfourniunaccèsInternet,ilne
participepasautransfertdefichiersentrelesfournisseursdecontenuetles
internautes,doncledegréd’interventiondel’ISPestminime.
Quantauxfournisseursdeserveursd’hébergement,ilssontégalement
protégésparlaqualificationd’intermédiaires,maisseulementdanslamesure
oùilsoffrentdesservicesd’hébergementnormaux,c’est-à-direconservation,
maintenancedesserveursetsurveillancede«click».Or,aumomentoùles
intermédiairesprennentunepartactivedanslacommunicationd’une
œuvreoul’autorisationd’unetellecommunication,ilsnepeuventplusjouir
delaprotectiond’intermédiaire.
Plusencore,laCours’estprononcéesurlaterritorialitédelalégislation
canadienne,enmatièrededroitd’auteur,enstipulantquelaloicanadienne
s’étendauxfournisseursdeserveursd’hébergement,lorsqu’ilspossèdentun
lienréeletsubstantielavecleCanada.Àprimeabord,laLoisurledroit
d’auteurn’aaucuneffetextraterritorial,d’oùl’importancedulienentrele
fournisseuretlesinternautescanadiens.
Àl’égarddesfournisseursdecontenu,laCourenaconcluàleur
responsabilitépuisqu’ilsviolentvéritablementetindéniablementlesdroits
d’auteur.
Deplus,laCours’estpenchéesurlesystèmedemémoirecachepouren
conclurequecelui-cineconstituaitpasuneviolationdesdroitsd’auteuret
étaitainsiprotégéparlesexemptionsdelaLoisurledroitd’auteur.Le
systèmedemémoirecacheestunensembledeparcellesd’informations
stockéesetmémoriséessurlesserveursduISPpermettantunetransmission
plusrapideentrelesinternautes.PourlaCour,lamémoirecacheestune
causedirectedubesoinimminentdesinternautesd’uneplusgranderapidité
d’exécutionetd’uneéconomiedeservice,toutenétantliéeàl’amélioration
etàl’efficacitéconstantedelatechnologieInternet.
Aujourd’hui,lephénomènedupartagedefichiersmusicauxsepropagebien
au-delàdesexpectativesetl’industriedelamusiquecherche
désespérémentunmoyendel’arrêter.SuiteàladécisiondelaCourSuprême
3
duCanada,ilseraitintéressantdevoirlaréactiondeSOCANfaceàcette
nouvelleréalitéjuridique.
4
ROBIC,ungrouped avocatsetd agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelle
danstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd origine;droitsd auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérification
diligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu ailleursdanslemonde.Lamaîtrisedes
intangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince
1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionand
anti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distribution
andbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationand
arbitration;duediligence;inCanadaandthroughouttheworld.Ideaslivehere.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHE
WORLD