De la demande à l’enregistrement: les méandres du Bureau du registraire des marques de commerce
DELADEMANDEÀL’ENREGISTREMENT:LESMÉANDRESDUBUREAUDU
REGISTRAIREDESMARQUESDECOMMERCE
par
HuguesG.RichardetBarryGamache
*
LEGERROBICRICHARD,avocats
ROBIC,agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
CentreCDPCapital
1001Square-Victoria–BlocE-8
eétage
Montréal(Québec)H2Z2B7
Tél:514-987-6242-Fax:514-845-7874
info@robic.com–www.robic.ca
LaLoisurlesmarquesdecommerce(L.R.C.1985,c.T-13),ainsiquele
Règlementadoptéenvertudecelle-ci,décriventlavoieàsuivrepour
procéderàl’enregistrementd’unemarquedecommerce.Cependant,au-
delàdecestextesdontlalecturepeuts’avérerassezarduepourlenon-initié,
noustenteronsdefaireletourdetoutceprocessusafindesaisir,dansles
faits,sonfonctionnement.
.Lademande
Danslapréparationdelademanded’enregistrementd’unemarquede
commerce,ilfauttoutd’abordserappelerquecelle-cipeuts’effectuersous
trois(3)bases,lesquellessonténuméréesàl’article16delaLoi:
1.L’emploioularévélationd’unemarquedecommerceau
Canadaparunrequérantousonprédécesseurentitre;
2.Ledépôtàl’étrangeretl’emploiàl’étrangerd’unemarque
decommerceparunrequérantousonprédécesseuren
titre;
LÉGERROBICRICHARD,1993.
*Avocatetagentdemarquesdecommerce,HuguesG.Richardestl’undesassociés
principauxduCabinetd’avocatsLEGERROBICRICHARD,s.e.n.c.etduCabinetd’agentsde
brevetsetdemarquesROBIC,s.e.n.c.Avocat,BarryGamacheestégalementunassociés
ddesmêmesCabinets.Cedocument,d’informationgénérale,aétépréparédanslecadre
d’uncoursdeformationpermanenteetsubséquemmentpubliéà(1993),6Lescahiersde
propriétéintellectuelle107-122:ilnereflètepasnécessairementlesopinionsdesesauteurs
oudesmembresdeleursCabinetsetneprétendpasnonplusexposerl’étatcompletdu
droit.Publication113.
3.L’intentiond’emploid’unemarquedecommerceau
Canadaparunrequérant.
Pourprépareradéquatementlademanded’enregistrementd’unrequérant,
c’est-à-direceluiquisollicitel’enregistrementd’unemarquedecommerce,il
fautobtenirlesrenseignementssuivants:
-Lareprésentationdelamarquedecommerce
dont
l’enregistrementestsollicité;celle-cipeutêtreunmot,groupedemots,signe,
dessin,graphisme.LeBureaudesmarques,parlerèglementlerégissant,
distinguedeux(2)typesdemarquesdecommerce:lamarquemotou
marquenominale,etlamarquegraphiqueoumarquedessin.
Essentiellement,toutemarquequin’estpascomposéed’unmot
dactylographiéenlettresmajusculesestunemarquegraphique.Cette
distinctionestimportantepuisque,danslecasd’unedemande
d’enregistrementd’unemarquedessin,ilfautinclureaveclademande
d’enregistrementtrois(3)spécimensdelamarqueenquestiontellequ’utilisée
danslecommercelesquelspeuventêtredesétiquettesouautres
reproductionsacceptables,parphotographienotamment,decelles-ci
montrantlamarquedecommercetellequ’employée.Deplus,danslecas
d’unemarquegraphique,doitêtrejointàlademanded’enregistrement
quatre(4)exemplairesdudessindelamarquedecommerce,afindefaciliter
latâcheduBureaudesmarqueslorsdelapublicationdelamarquedansle
Journaldesmarquesdecommerce.
-Lorsdelapréparationd’unedemanded’enregistrement,il
fautégalementinclurelenometl’adressecomplètedurequérant
.Ce
requérantpeutêtreunparticulierouunecompagnie.
-Pourpréparerlademanded’enregistrement,ilfaut
égalementinclurelalistecomplètedesmarchandiseset/ouservices
qui
serontappelésàêtreenregistrésenassociationavecladitemarquede
commerce.Cettedescriptiondesmarchandisesetservicesdoitêtredonnée
danscequeleBureaudesmarquesnommelestermesordinairesdu
commerce,cequiveutdire,danslesfaits,unedescriptionlaplusprécise
possible.Ainsi,àlaplacede »vêtements »,ilfaudramettrelalistecomplète
desvêtementsdésirés,soitparexemple,jupes,pantalons,blouses.
-Deplus,unedemanded’enregistrementpeutcontenirune
ouplusieursdesbasesdedépôtquenousavonsmentionnées
précédemment.Siunrequérantbasesademanded’enregistrementsur
l’emploidesamarquedecommerceauCanada,ildoitindiquerladatede
premieremploileplusexactementpossible.Ainsi,onpeutprésenterune
demanded’enregistrementoùilestditquelerequérantdéclares’êtreservi
d’unemarquedecommercedepuisavril1982,cequiestacceptable;mais
onnepeutpasprésenterunedemandealléguantqu’ils’estservid’une
marquedepuisleprintemps1982,cequin’estpasacceptable.Onpeut
toutefoissimplementindiquerqu’ils’estservid’unemarquedecommerce
depuis1982et,enl’absenced’indicationplusprécise,ondevraconsidérer
qu’ils’agitdu31décembre1982.
Siunrequérantnes’estpasencoreservidesamarquedecommerce,en
aucunlieu,iln’ad’autrechoixquedebasersademanded’enregistrement
surl’emploiprojetédeladitemarqueauCanada.
Silerequérantoriginaired’unpaysmembredel’UniondeParisbénéficied’un
enregistrementpourlamêmemarquedecommercedansunpaysétranger
etqu’ilaégalementemployéladitemarqueàl’étranger(maispas
nécessairementdanslepaysdel’enregistre-ment),ilpeutalorsbasersa
demanded’enregistrementauCanadasurtelsemploietenregistrementde
lamarqueàl’étranger.Cettesituationserencontrefréquemmentpourdes
requérantsquinesontpascanadiens.
Danslecasd’unedemanded’enregistrementprésentéeparunrequérantsur
labasedel’emploioudelarévélationauCanadaousurlabasede
l’enregistrementetl’emploiàl’étranger,ilestimportantd’incluredansla
demanded’enregistrementl’emploi,s’ilyalieu,parlesprédécesseursentitre,
c’est-à-diredetousceuxquionteudroitàl’emploidelamarquedansle
passé,notammentl’ancienpropriétairedelamarquequil’acédéeàson
actuelpropriétaire.
Ilestàremarquerqu’ilestpossibledecombinerlesbasesdedépôtci-haut
mentionnéesdanslamesureoùlamarquedecommercepeutavoirété
employéepourcertainesmarchandisesetêtreprojetéepourd’autres.
Lorsdelapréparationdelademanded’enregistrement,ilimportedebien
cerneraveclerequérantlanotion »d’emploi »d’unemarquedecommerce
afindedéterminersil’utilisationfaiteparcelui-ciquidésire,parhypothèse,
basersademanded’enregistrementsurl’emploidelamarqueauCanada,
estbeletbienunemploiausensdelaLoi.Cetemploiestdéfiniàl’article4
delaLoietfaitréférenceàlaprésencedelamarquesurlesmarchandises
ousurlesemballageslorsdutransfertdelapropriétéoulapossessiondeces
marchandises,danslapratiquenormaleducommerce.Ilestdoncbien
importantd’indiqueraurequérantquelaseulepubliciténeconstituepasun
emploid’unemarquedecommerceausensdelaLoietnesauraitdonner
lieuàunedemanded’enregistrementbaséesurl’emploidecelle-ciau
Canada.
Lorsdelapréparationdelademanded’enregistrement,ilfautégalement
vérifiersilerequérantpeutbénéficierd’unedatedepriorité
.Lapossibilitéde
bénéficierd’unedatedeprioritéestlerésultatdel’adhésionduCanadaau
Traitédel’UniondeParisquiestuntraitéinternationalrelatifàlaprotection
delapropriétéindustrielle.Ladatedeprioritéestladated’unedemande
d’enregistrementeffectuéedansunpaysayantadhéréàl’UniondeParis.
Cettedatedeprioritépeutdevenirladatededépôtpourlesfinsdela
demanded’enregistrementauCanadalorsquelerequérantaprésentéune
demanded’enregistrementpourunemarquedecommerceidentiqueou
similaireàsademandeprésentéeauCanada,dansunpaysayantadhéréà
l’UniondeParis,etquesademanded’enregistrementauCanadaestfaite
danslessix(6)moisdeladatedudépôtdanscepaysdel’Union,parcelui-ci
ousonsuccesseurentitre.
Deplus,lademanded’enregistrementdevraégalementinclureune
déclaration
portantquelerequérantestconvaincuqu’ilaledroitd’employer
lamarquedecommerceauCanadaenliaisonaveclesmarchandiseset
servicesdécritsdanslademande.
Également,danslademanded’enregistrement,lerequérantpeutindiquerles
nometadresse,auCanada,d’unepersonneoufirmeàquitoutavis
concernantlademanded’enregistrementpeutêtreenvoyéetàquitoute
procédureàl’égarddelademandeoudel’enregistrementpeutêtre
signifiéeaveclemêmeeffetquesielleavaitétésignifiéeaurequérantlui-
même,cetteindicationdevientobligatoiredanslecasderequérantsnon
résidentsduCanada.Ils’agitd’unenominationd’agents
danslecorpsmême
delademanded’enregistrement.
Finalement,lerequérantdoitannexerunchèquede150,00$
payableau
ReceveurgénéralduCanadapourcomplétersademande.
Lorsqueleregistrairereçoitlademanded’enregistrementdurequérant,la
Divisiondesformalitésdubureaul’indexeetluiassigneunnuméro;elle
accuseréceptiondelademandeentransmettantunreçudedépôtau
requérantouàsonagent,lecaséchéant.Ilpeuts’écoulerentreun(1)mois
etunmoisetdemi(1_)entreledépôtdelademanded’enregistrementetla
réceptiondureçudedépôt.
.L’examenetlesobjections
Parlasuite,lademanded’enregistrementestexaminéeparundes
examinateursdelaDivisiondesexamensduBureaudesmarquesde
commerce.Sil’examinateurconsidèrequ’ilyaobstacleàl’enregistrementde
lamarque,celui-cirédigeunrapportd’examenqu’iltransmetaurequérant
ouàsonagent,lecaséchéant.Ordinairement,uneréponsedurequérant
doitparveniràl’examinateurdanslessix(6)moisdeladatedurapport
d’examen.
Lerapportd’examendel’examinateurpeutsouleveruneouplusieurs
objections.
Ainsi,l’examinateurpeutêtred’avisquelamarquen’estprincipalementque
lenomoulenomdefamilled’unparticuliervivantouquiestdécédédansles
trente(30)annéesprécédentesetdoncnonenregistrableeuégardaux
dispositionsdel’article12(1)(a)delaLoi.Ilpeutégalementêtred’avisquela
marquedecommerceenfreintlesdispositionsdel’article12(1)(b)delaLoien
cequ’elleseraitconsidéréecommeunedescriptionclaireouunedescription
fausseettrompeusedelanatureoudelaqualitédesmarchandiseset
servicesenliaisonaveclesquelslamarqueestemployéeouprojetéed’être
employée.Ouencore,l’examinateurpeutindiquerquelamarquenelui
sembleraitpasenregistrableenraisondelaconfusionqu’ellecréeraitavec
uneoudesmarquesdecommerceenregistrées,euégardauxdispositions
del’article12(1)(d)delaLoi.Celles-cisontlestroisobjectionsdefond
rencontréesleplusfréquemment.
Enréponseàl’uneoul’autredecestroisobjections,ilestpossiblepourle
requérantousonagent,lecaséchéant,dedéposeruneargumentation
écriteafindeconvaincrel’examinateurdereconsidérersapositioninitiale.
Danslecasd’uneobjectionrelativeàunemarquedecommerceconsidérée
commen’étantprincipalementquelenomoulenomdefamilled’un
particulieroudanslecasd’uneobjectionrelativeaucaractèredescriptif
d’unemarquedecommerce,ilestpossibledeprouverlecaractèredistinctif
delamarqueetainsisurmonterl’objectiondel’examinateurparla
productiond’unaffidavitquiétabliraladistinctivitédelamarqueaumoment
desondépôt.
Quantàuneobjectionrelativeàunproblèmedeconfusionavecuneautre
marquedecommerceenregistrée,ilestpossible,poursurmontercette
objection,d’effectuerunecessiondelamarquecitéedesonpropriétaire
originalaurequérant(ouvice-versa).Cettesolutionestsouventnécessaire
danslecasdecompagniesliées.Souvent,l’objectionprovientdufaitqu’une
compagnieachangédenometcechangementn’apasétéreflétésurle
registredesmarques,alorsilfautfairelesmodificationsquis’imposentsurle
registre.Silerequérantn’aaucunlienaveclepropriétairedelamarque
citée,ilestalorspossiblederequérirl’émissionparleregistraired’unavisen
vertudel’article45delaLoi,soitunavissommantlepropriétaired’une
marqueenregis-tréedeprouverl’emploidecelle-cioudejustifierlesraisons
denon-emploi,fautedequoilamarqueseverraradiée.Silamarqueest
effectivementradiéesuiteàcetteprocédure,l’objectiondel’examinateur
estretirée.Ilimportedenoterquelesprocéduresenvertudel’article45,de
mêmequecellesnécessitéesparunecessionpeuventprendreplusdesix(6)
moisetilestdoncnécessaire,danscescas,derequérirdel’examinateurune
prolongationdedélaiau-delàdessixmoisaccordés.Ilestàremarquerque
l’octroidecetteprolongationdedélaiestsansfrais.
Lerapportdel’examinateurpeutcontenird’autrestypesd’objectionquisont
desobjectionsdeformeplutôtquedesubstance.Ainsi,l’examinateurpeut
requérirunedescriptionplusprécisedecertainesmarchandisesoude
certainsservicesquiauraientàêtredéfinisdemanièrespécifiquedansles
termesordinairesducommerce.Parexemple,silemot »vêtements »n’estpas
acceptabledansunedemanded’enregistrement,ilfautalorsspécifierles
diverstypesdevêtementsquiserontutilisésenassociationaveclamarque
decommerceetce,defaçonexhaustive.Ainsi,onpeuttrouverdansune
demanded’enregistrementuneénumérationsemblableà: »vêtements:
nommément:jupes,pantalons,vestes,blouses. »
Lerequérantpeutêtretenudesedésisterdudroitàl’usageexclusifd’unmot
formantpartiedelamarquedecommercepuisquecemotprisisolémentne
seraitpasautrementenregistrable,soitquelemotprisisolémentseraitun
nomouunnomdefamille,ousoitquecelui-ciseraitdescriptif.Danscecas,
lorsqueseuleunepartiedelamarquedecommercen’estpasenregistrable
pourl’unoul’autredecesmotifs,l’examinateurnerefuserapas
l’enregistrementmaisrequerraundésistementdudroitàl’usageexclusifde
cemot.Cependant,l’examinateurrefuseraunedemanded’enregistrement
pourunemarquedecommercemêmesiseuleunepartiedecelle-ciest
faussementdescriptive.
S’ilsn’ontpasétéproduitslorsdelademanded’enregistrement,l’examinateur
peutrequérirtrois(3)spécimensdelamarqueainsiqu’undroitde50,00$.Ilest
àremarquerquecedroitde50,00$n’auraitpasàêtrepayésilesspécimens
avaientétéproduitsenmêmetempsquelademanded’enregistrement.
Cependantcecin’estpastoujourspossible,commedanslecasd’une
demanded’enregistrementbaséesurl’emploiprojetéd’unemarquede
commerce,quiestdoncnon-employéeaumomentdelaproductiondela
demande.
L’examinateurpeutégalementrequérirunecopiecertifiéede
l’enregistrementétrangeralléguéausoutiend’unedemandebaséesur
l’enregistrementetl’emploidelamarqueàl’étranger.Làaussi,lepaiement
d’unetaxede50,00$estrequis.
.L’admissionàpublication
Lorsquelerequérantarépondudemanièresatisfaisanteàtoutesles
objectionsdel’examinateur,cedernieradmetlamarqueàpublicationet
envoieaurequérantouàsonagent,lecaséchéant,unavisl’informantdela
publicationprochainedelamarqueenquestiondansleJournaldes
marquesdecommercepourfind’opposition.Lorsqu’ilenvoiecetavisau
requérant,l’examinateurpeutindiquerquelamarqueenquestionseraliéeà
unouplusieursautresenregistrementsappartenantaurequérant,etquisont
semblablesàlamarquedecommercedontl’enregistrementestsollicité.
.Lerejetetl’appelenCourFédérale
Siaucontraire,l’examinateurrejettelademanded’enre-gistrementdu
requérantparcequecelui-cinesatisfaitpasl’uneoul’autredesexigences
poséesparlaLoi,tellesqu’interprétéesparl’examinateur,ilestalorspossible
pourlerequérantd’enappelerdeladécisionrendueaunomduregistraire
devantlaSectiondepremièreinstancedelaCourfédéraleduCanada.Cet
appeldoitêtreformédanslesdeux(2)moisquisuiventl’expéditiondela
décision.Généralement,ladatedeladécisionestconcomitanteavecla
dated’expédition.L’appelestforméparlaproduction,danslesdélais
prescrits,d’unavisd’appelàlaCouretparlasignificationdecetavisd’appel
auprèsduregistraire.L’avisd’appeldoitindiquertouslesdétailsdesmotifsde
cetappel.
.Lapublication
Sil’examinateuradmetàpublicationlamarquedecommercesollicitéepar
lerequérant,celle-ciseradoncpubliéedansleJournaldesmarquesde
commerce.CeJournalestpubliéàtouteslessemaines,lemercredi,et
contient,surunecentainedepages,lesdiversesmarquesdecommerce
ayantpasséesavecsuccèslaphasedel’examen.Lebutdecette
publicationestdepermettreàtouttiersdeprendreconnaissancede
l’éventuelenregistrementdelamarquepubliéeetdeluipermettrede
déposerunedéclarationd’oppositionàl’encontredecelui-ci,s’illejugeà
propos.Jusqu’au27février1992,touttiersavaitun(1)moisdeladatede
publicationdansleJournaldesmarquesdecommercepourdéposerune
déclarationd’oppositionàl’encontred’unemarquedecommerceypubliée.
Depuisle28février1992,cedélaiestmaintenantdedeux(2)moisdepuis
l’entréeenvigueuràpareilledate,delaLoicorrectivede1991.Ainsi,siune
marquedecommerceestpubliéedansleJournaldesmarquesde
commercele6mai1992,toutepersonneajusqu’au6juillet1992pour
déposersadéclarationd’opposition.Ils’agitd’undélaidedeux(2)moiset
nonpasdesoixante(60)jourscommeilenapparaitsouventdansd’autres
législations.
.Ladéclarationd’opposition
Uneoppositionseformeparledépôt,auprèsdelaCommissiondes
oppositionsduBureaudesmarquesdecommerce,d’unedéclaration
d’oppositionendoubleexemplaireàlaquelleestannexéledroitprescritde
250,00$.LeBureaudesmarquesdecommercesechargeradesignifierou
transmettreparcourrierrecommandéundesdeuxexemplairesdecette
déclarationd’oppositionaurequérantouàsonagent,lecaséchéant.La
déclarationd’oppositionproduiteparl’opposantidentifiecedernieret
énoncelesmotifsd’oppositiondecelui-ci.Cesmotifsd’oppositionsont
énumérésdemanièreexhaustiveàl’article38delaLoi.
Ainsi,lepremiermotifd’oppositionqu’unopposantpeuténoncerestquela
demandenesatisfaitpasauxexigencesdel’article30delaLoi.L’article30
enquestionénumèrelalistederenseignementsqu’unrequérantdoitinclure
danssademanded’enregistrement.Parexemple,silerequérantaomis
d’identifierunprédécesseurentitrecommeayantemployélamarquede
commercedontl’enregistrementestsollicité,l’opposantpeutbaserson
oppositionsurcepremiermotifd’opposition.
Commedeuxièmemotifd’opposition,l’opposantpeutalléguerquela
marquedecommercedontl’enregistrementestsollicitéparlerequérantn’est
pasenregistrable.Cemotifd’oppositionfaitréférenceàl’article12delaLoi
quiindiquedansquellessituations,unemarquedecommercen’estpas
enregistrable.Essentiellement,cesmotifssontlesmêmesquipeuventsurvenir
auniveaudel’examen.Cependant,malgrélefaitqu’unexaminateurait
décidéquelamarqueétaitenregistrable,l’occasiond’undébat
contradictoirepeutamenerlaCommissiondesoppositionsàadopterune
positiondifférente.Cesprincipauxmotifssontlessuivants:
-Lamarquedecommerceneseraitpasenregistrablecar
constituéed’unmotn’étantprincipalementquelenomou
lenomdefamilled’unparticuliervivantouquiestdécédé
danslestrente(30)annéesprécédentes;
-Lamarquedecommerceneseraitpasenregistrable,sous
formegraphique,écriteousonore,commedonnantune
descriptionclaireouunedescriptionfausseettrompeuse,
enlanguefrançaiseouanglaise,delanatureoudela
qualitédesmarchandisesouservicesenliaisonavec
lesquelselleestemployée,ouàl’égarddesquelson
projettedel’employer,oudesconditionsdeleur
production,oudespersonnesquiysontemployées,oudu
lieud’originedecesmarchandisesouservices;
-Lamarquedecommerceneseraitpasenregistrablecar
elleseraitconstituéedunom,dansunelangue,del’une
desmarchandisesetdel’undesservices,àl’égard
desquelselleestemployée,ouàl’égarddesquelson
projettedel’employer;
-Lamarquedecommerceneseraitpasenregistrablecar
créantdelaconfusionavecunemarquedecommerce
enregistrée.
Commetroisièmemotifd’opposition,l’opposantpeutalléguerquele
requérantn’estpaslapersonneayantdroitàl’enregistrement.Cemotif
d’oppositionfaitréférenceàl’article16delaLoiquiindiquejustementquiest
unepersonneayantdroitàl’enregistrementd’unemarquedecommerce.
Essentiellement,unrequérantestlapersonnequiadroitàl’enregistrement
d’unemarquedecommerceàmoinsqu’àladatedepremieremploioude
premièrerévélationalléguéeparcelui-cidanssademande,danslecas
d’unedemanded’enregistrementalléguanttellesbasesdedépôt,ouàla
datedeproductiondelademanded’enregistrementdanstouslesautres
cas,lamarqueenquestionnecréaitdelaconfusion:
-soitavecunemarquedecommerceantérieurement
employéeourévéléeauCanadaparuneautrepersonne;
-soitavecunemarquedecommerceàl’égarddelaquelle
unedemanded’enregistrementavaitétéantérieurement
produiteauCanadaparuneautrepersonne;
-soitavecunnomcommercialantérieurementemployéau
Canadaparuneautrepersonne.
Commequatrièmemotifd’opposition,l’opposantpeutalléguerquela
marquedecommercen’estpasdistinctive,cequiveutdirequelamarque
dontl’enregistrementestsolliciténepermetpasdedistinguervéritablement
lesmarchandisesouservicesenliaisonaveclesquelselleestemployéepar
sonpropriétaire,desmarchandisesouservicesd’autrespropriétaires,ouqui
n’estpasainsiadaptéeàlesdistinguer;autrementdit,quinepermetpasde
déterminerlasourceuniqued’unproduitoud’unservice,quiestlafonction
mêmed’unemarquedecommerce.
Surréceptiondeladéclarationd’oppositionendoubleexemplaire,le
registrairerevoitcelle-ciet,s’ilestd’avisquel’oppositionsoulèveunequestion
sérieusepourdécision,ilferaalorsparvenirunecopiedeladéclaration
d’oppositionaurequérantouàsonagent,lecaséchéant.
.Lacontre-déclarationd’opposition
Surréceptiondeladéclarationd’opposition,lerequérantousonagent,le
caséchéant,peut,dansundélaid’un(1)mois,produireunecontre-
déclarationauBureauduregistraireetensignifierunecopieàl’opposant.Il
peutégalementrequériruneprolongationdedélaidetrois(3)moispource
faire,moyennantlepaiementd’unetaxestatutairede50,00$.S’ilneproduit
nisignifieunecontre-déclarationdansledélaiprescritd’unmois,ousuiteà
uneprolongationdedélaiaccordéepourtroismois,lerequérantestréputé
avoirabandonnésademanded’enregistrement.Commenousl’avonsdit
précédemment,lerequérantdoitsignifier
sacontre-déclarationàlapartie
adverse.Enmatièred’opposition,ilyadeux(2)façonsdesignifierdes
documents,savoir:
-parsignificationpersonnelle;
-parsignificationparcourrierrecommandé.
Ainsi,lorsqu’unepartiesignifieparhuissieroutoutautremodedesignification
personnelle,c’estladatederéceptiondelaprocédureparleconseil
adversequicompte.Lorsque,parcontre,unepartiefaitsignifierparcourrier
recommandé,c’estladated’expéditionquicompteetquiestréputéeêtre
ladatedesignificationauconseiladverse.
Cetteexplicationvautpourlapartieadverse;ellenevautcependantpas
pourleregistraire.Ainsi,lorsquelaLoioulesRèglesprévoientqu’une
procéduredoitêtreproduiteauprèsduregistrairedansunteldélai,elledoit
êtreproduiteàl’intérieurdecedélai.Ainsi,unesignificationparcourrier
recommandéauregistrairen’estalorspassuffisante.
Lacontre-déclarationd’oppositiondurequéranténoncelesmotifsdecelui-ci
ausoutiendesademanded’enregistrementetcontientordinairementune
dénégationdetouslesmotifsd’opposition.
.Lespreuves
Dansledélaid’un(1)moisàpartirdelasignificationdelacontre-déclaration,
l’opposantdoitproduireauprèsdelaCommissiondesoppositionstoute
preuve,parvoied’affidavitoudedéclarationstatutaire,qu’ildésireapporter
àl’appuidesonopposition,ouunedéclarationportantqu’ilnedésire
allégueraucunepreuve,etdoitsignifieraurequérantunecopiedeladite
preuveoudéclaration,selonlecas.C’estcequ’onnommedanslemilieula
preuvesouslaRègle43.Normalement,l’opposantpeutrequériretobtiendra
automatiquementuneprolongationdedélaidesix(6)moispourproduire
laditepreuve,moyennantlepaiementd’unetaxestatutairede50,00$.
Sinormalementenmatièred’opposition,lapreuvesefaitgénéralementpar
voied’affidavitoudedéclarationstatutaire,certainsdocuments,àcausede
leurcaractèreauthentiqueousemi-authentique,peuventêtreintroduitsen
preuvesansnécessitéd’affidavit.Leplussouvent,ils’agiradecopiecertifiée
dedocumentsémanantd’uneautoritépubliquecompétente.Lescaslesplus
fréquentssontlescopiescertifiéesdelettrespatentes,destatutsconstitutifs
ouautresdocumentscorporatifs,dedéclarationsderaisonssocialesetles
copiesdejugement.Touscesdocumentsfontgénéralementfoideleur
contenudusimplefaitdeleurcertificationoudel’appositiond’unsceau
officiel.Enmatièred’opposition,lesdocumentsquipeuventêtreainsi
avantageusementproduitssontdesenregistrementsetdemandes
d’enregistrement.Cesdocumentspeuventainsiêtreproduitssansnécessité
d’affidavit.
Encequiatraitaucontenudelapreuveparaffidavit,celle-cidoitobéiràla
règledelameilleurepreuvequiprohibe,entreautres,leouï-dire.Les
standardsdepreuvedevantleregistrairesontlesmêmesqueceuxqui
prévalentdevantlescoursdejustice.Lecontenudelapreuveestfonction
desélémentsdisponibles.Toutefois,iln’estpastoujoursnécessaired’en
produireetce,àlalumièredel’interactionqu’ilyaentrelesdifférents
fardeauxdepreuve,d’abordfactuelpourunopposantquidoitprouverles
allégationsdesadéclarationd’oppositionet,parlasuite,légalpourle
requérantquidoitprouversondroitàl’enregistrement.
Ainsi,l’opposantquidoitsoumettreunepreuvesouslaRègle43doitproduire
delapreuveausoutiendesesmotifsd’oppositionetlapertinencedecette
preuveestfonctiondumotifd’oppositionqu’elleviseàétayer.
Pourtroisdesquatremotifsd’opposition,ilyaunedateparticulièreàlaquelle
l’opposantdoits’arrêterpourdéterminersilapreuveestdequelque
pertinence.
Concernantledeuxièmemotifd’opposition,soitceluialléguantlanon-
enregistrabilitéd’unemarquedecommerce,c’estaumomentdeladécision
duregistrairequ’ilfautsesituerenautantquelemotifrelatifàlaconfusion
avecunemarqueenregistréesoitconcerné.
Pourletroisièmemotifd’opposition,soitceluiayanttraitàlapersonneayant
droitàl’enregistrement,c’estàladatedepremieremploiencequi
concerneunedemanded’enregistrementbaséesurl’emploioularévélation
d’unemarqueauCanada,ouàladatedeproductiondelademandeence
quiconcernelesautresbasesdedépôt,qu’ilfautsesituerpourdéterminers’il
yaconfusionentrelesmarquesounomscommerciauxenprésence.
Pourlequatrièmemotifd’oppositionbasésurladistinctivité,c’estaumoment
del’opposition.
Lorsquel’opposantproduitetsignifiesapreuve,lerequérant,dansledélai
d’un(1)moisàcompterdecettesignification,doitproduireauBureaudu
registrairesaproprepreuve,parvoied’affidavitoudedéclarationstatutaire,
qu’ildésireapporteràl’appuidesademandeetildoitsignifierà
l’opposantunecopiedecettepreuve.Iln’estpasabsolumentindispensable
pourlerequérantdeproduireunepreuvepuisquelajurisprudencelui
reconnaîtnonpasunfardeaufactuelmaisplutôtunfardeaulégald’établir
quesamarqueestenregistrableetcecipeutsefaireparargumentation.Il
estànoterque,commel’opposant,lerequérantpeutrequérirune
prolongationdedélaidesix(6)moisquiluiseraautomatiquement
accordée,moyennantlepaiementd’unetaxestatutairede50,00$.
Lapreuvedurequérantestordinairementconnuecommelapreuvesousla
Règle44.
Dansledélaid’unmoisàcompterdelasignificationdecettepreuvedu
requérantoupreuveselonlaRègle44,l’opposantpeutproduireauBureau
duregistraire,toujoursparvoied’affidavitoudedéclarationstatutaire,une
preuverigoureusementrestreinteàunematièreservantderéponseetdoiten
signifiercopieaurequérant.L’opposantpeutobteniruneprolongationde
délaiadditionnelledetrois(3)moispourproduiresapreuve,moyennantle
paiementdelataxestatutairede50,00$.CeciestlapreuvesouslaRègle45.
Ilestàremarquerquetouscesdélaispeuventêtreprolongéspourautant
quedescirconstancesexceptionnellessoientexposéesouquelapartie
adverseconsenteàlaprolongationdedélaiadditionnelle.
Aucuneautrepreuvenepeutêtrealléguéeparunepartie,saufavecla
permissionduregistraireetauxconditionsqu’iljugeappropriées.Sile
registraireaccordecettepermission,lapreuveestalorsconnuecommela
preuvesouslaRègle46.
Atoutmomentlorsdudéroulementdelapreuve,leregistrairepeut,àla
demanded’unepartieetauxconditionsqu’illuiindique,ordonnerlecontre-
interrogatoire,sousserment,del’auteurdetoutaffidavitoudéclaration,sur
lesassertionsdesonaffidavitoudesadéclarationproduitesauprèsdela
Commissiondesoppositions.Suivantlapratiqueactuelleduregistraire,celui
quidemandelecontre-interrogatoired’unaffiantdisposed’undélaide
quatre(4)moispourcefaire,délaiquipeutêtreprolongéavecle
consentementdelapartieadverse.
Lorsquelecontre-interrogatoirealieu,unetranscrip-tiondecelui-cipeutêtre
produiteauprèsdelaCommissiondesoppositionsparlapartiequiaobtenu
l’ordonnancedanslesdélaisfixésparcelle-ci.
.Lesargumentsécrits
Aumoinsquatorze(14)joursaprèsquelapreuveaitété
complétée,leregistrairedoitaviserlespartiesouleursagents,lecaséchéant,
parécritqu’ellespeuvent,dansledélaid’un(1)moisaprèsladatedeson
avis,produireàsonBureaudesplaidoyersécrits.Sielleledésire,unepartie
peutobteniruneprolongationdedélaidequatre(4)moispourproduireson
plaidoyerécrit,moyennantlepaiementd’unetaxede50,00$.
Leplaidoyerécritdespartiesexposelesargumentsrespectifsde
celles-ci.
Lesplaidoyersécritsdoiventêtreproduitsenautant
d’exemplairesqu’ilaydepartiesetlorsqueleregistraireareçutousles
plaidoyersécritsquidevaientêtreproduitsdansleursdélaisrespectifs(qui
peuventvariersil’uneoul’autrepartiearequislaprolongationdedélaide
quatre(4)mois),leregistrairedoitexpédier,parcourrierrecommandé,un
exemplairedetoutplaidoyerproduitàchaqueautrepartie.
.L’audition
Toutepartiequidésireêtreentendueoralementparleregistrairedoitlui
donnerunavisécritdanslesquatorze(14)joursdelaréceptionduplaidoyer
écritdelapartieadverse.Surréceptiond’untelavis,leregistrairedoitdonner
auxpartiesunavisécritd’audienceincluantladateoùcelle-ciauralieu.
L’auditionoralealieudevantunreprésentantdûmentautoriséduregistraire
etsedéroulenormalementauBureaudesmarquesdecommerce,àlaPlace
duPortage,àHull.Commeleprévoitlalégislationsurleslanguesofficielles,
chaquepartiepeuts’exprimerdansl’uneoul’autredeslanguesofficiellesdu
Canada(enl’occurrence,lefrançaisoul’anglais).Cependant,unservicede
traductionsimultanéeestoffertetilappartientàlapersonnequienaura
besoindelerequérirquelquessemainesavantl’audition.
Depuispeu,leregistrairepermetlatenued’auditionspartéléphoneafinde
minimiserlescoûtspourlespartiessetrouvanttropéloignéesdeHull.
Cependant,danslecasd’auditionsedéroulantautéléphone,toutesles
partiesdoivents’exprimerdanslamêmelangue.
.Ladécision
Suiteàl’audition,lereprésentantdûmentautoriséduregistraire
prendordinairementl’affaireendélibéréet,suivantunepériodedetemps
variable,rendsadécision.Leregistrairepeutrejetertotalementl’opposition;il
peutrejetertotalementlademanded’enregistrementouilpeutpermettreen
partiel’oppositionetainsipermettrel’enregistrementdelamarqueen
associationavecunepartiedesmarchandiseset/ouservicessollicitésparle
requérant.
.L’appelenCourFédérale
Évidemment,unedécisionduregistrairenemetpasnécessairementfinau
litigepuisqu’appelpeutêtreformé.Appeldetoutedécisionduregistraire
peutêtreinterjetédevantlaSectiondepremièreinstancedelaCour
fédéraleduCanada.Cetappeldoitêtreformédanslesdeux(2)moisqui
suiventl’expéditionetnonlaréceptiondeladécision.Généralement,ladate
deladécisionetnondesatraductionestconcomitanteavecladate
d’expédition.Ilestàremarquerqu’uneprolongationdedélaipeutêtre
demandéeàlaSectiondepremièreinstancedelaCourfédéraledu
Canadaavantouaprèscesdeuxmois,maiscontrejustificationassermentée.
L’appelestforméparlaproductiondanslesdélaisd’unavisd’appelàla
Cour,laproductiondecetavisd’appelauprèsduregistraireetlatransmission
parcourrierrecommandéd’unecopiedecetavisd’appelàl’adversaireetà
sonreprésentant.L’avisd’appeldoitindiquertouslesdétailsdesmotifsdecet
appel.Suivantlajurisprudencemajoritaireactuelle,iln’estpaspossible
d’incluredansunavisd’appeldesmotifsd’oppositionquin’auraientpasété
plaidésdevantleregistraire.
Enappeld’unedécisionduregistraire,ilestpermisàl’uneoul’autredes
partiesd’apporterquelquespreuvesadditionnelles,quecelles-ciaientétéou
nondisponiblesdevantleregistraire.LaCourfédéraleconsidérantquele
registraireestunexpertaveclequelonnedoitpasfacilementdiverger,un
appelantauraitsouventavantage,parsimplestratégie,detoujoursfaire
quelquespreuvesadditionnellesenappel.Ainsi,onpeutsoumettreune
preuved’expertisegraphiqueoulinguistiqueouencoreactualiserl’affidavit
quiaétéproduitdevantleregistraire.
Ainsi,l’avisd’appeldoitêtreproduitettransmisdanslesdeux(2)moisdela
décisionduregistraire.Lapreuveadditionnelledel’appelantdoitêtre
produitedanslesquinze(15)joursdelaproductiondel’avisd’appeletcopie
decettepreuvedoitêtresignifiéedanslesquinze(15)joursdelasignification
del’avisd’appel.Laréponsedel’intimédoitêtreproduiteetsignifiéedansles
trente(30)joursdelasignificationdel’avisd’appeletlapreuvedel’intimé
doitêtreproduitedanslestrente(30)joursdelasignificationdelapreuve
adverse.Ilestàremarquerqueprolongationdedélaipourchacunedes
étapesci-hautpeutêtreobtenueparrequêteàlaSectiondepremière
instancedelaCourfédéraleduCanada.
.L’enregistrement
LadécisiondelaCourouduregistrairequirejetteuneoppositionpavela
voieàl’enregistrementdelamarquedecommercedurequérant.Ace
moment,lamarquedecommerceestadmiseàenregistrement.Le
registraire,parsaSectiondesacceptationsetenregistrements,envoiealors
unavisaurequérantouàsonagent,lecaséchéant,l’informantdecefaitet
luidemandantdepayerlataxefinaled’enregistrementaumontantde
200,00$et,danslecasd’unedemanded’enregistrementbaséesurl’emploi
projetédelamarque,luidemandantunedéclarationconfirmantque
l’emploidelamarqueacommencéauCanada.Sitelledéclarationnepeut
êtresignéeàtelmoment,ilestpossibled’obteniruneprolongationdedélai
desix(6)moisau-delàdudélaistatutairedesix(6)moisaccordéparle
registraireetce,moyennantlepaiementd’unetaxede50,00$.Unrequérant
peutainsiobtenirdesprolongationsdedélaijusqu’àdeux(2)outrois(3)ans,
aprèsquoileregistrairecommenceraàseposerdesquestions.
Unefoisquelerequérantousonagent,lecaséchéant,apayélataxe
d’enregistrementetproduitladéclarationd’emploi,s’ilyalieu,leregistraire
procèdeàl’enregistrementdelamarquedecommerceetfaitparvenirun
exemplaireducertificatd’enregistrementaurequérantouàsonagent,le
caséchéant.Lamarqueestainsienregistréepourunepériodedequinze(15)
ansàcompterdesadated’enregistrementetpeutêtrerenouveléeautant
defoisquedésiréàtouslesquinzeans.Présentement,lataxede
renouvellements’élèveà300,00$.
Enfaisantcetourdejardin,nousespéronsavoirpudémystifierpour
beaucoupleprocessusd’enregistrementd’unemarquedecommerceau
Canada.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevoué
depuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstousles
domaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesdecommerce,marques
decertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droits
voisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howet
concurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerceélectronique,
distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeet
arbitrage;vérificationdiligenteetaudit;etce,tantauCanadaqu’ailleursdanslemonde.La
maîtrisedesintangibles.
ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892tothe
protectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,industrialdesigns
andutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareand
integratedcircuits;biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,
know-how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-
commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecution
litigationandarbitration;duediligence;inCanadaandthroughouttheworld.Ideaslive
here.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD