Conséquences au Canada de la communication publique d’une invention
CONSÉQUENCESAUCANADADELACOMMUNICATIONPUBLIQUE
D’UNE
INVENTION
MICHELBÉLANGER*
ROBIC,
SENCRL
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Çayest!Eurêka!Aprèsbeaucoupdetravailetd’investissements,vousavezenfin
trouvélasolutionquivouspermettrad’avoirunavantagevis-à-visvosconcurrents?
Ilvoustardedecommuniquerlabonnenouvelle?Attention!Lesilenceestd’or,du
moinsjusqu’audépôtd’unepremièredemandedebrevets.
AuCanada,pourêtrebrevetable,uneinventiondoitfairel’objetd’unedemandede
brevetpuissatisfaireplusieurscritèresdéfinisdanslaLoietlesRèglessurles
brevets,notammenteuégardàcequiestdéjàconnudupublic.Àtitred’exemple,
uneinventiondéjàconnuedupublicneseraitpasbrevetable.
Déjàconnudupublic
Pourêtreconsidéréedéjàconnuedupublic,uneinventiondoitavoirété
publiquementdivulguéed’unefaçonsuffisantepourpermettreàunepersonnede
l’artderéalisercelle-ci.CettedivulgationpeutavoireulieuauCanadaouailleurs
danslemonde,devantuneouplusieurspersonnes.Ilpeuts’agird’une
communicationécrite,imprimée,électronique,orale,etc.Ilpeutaussis’agird’une
utilisationpubliqueouencored’uneventedecelle-ci.Parexemple,larétro-
ingénieried’unproduitchimique,sansexerciced’uneactivitéinventive,feraensorte
quelaventeoul’usagepublicduditproduitconstitueraunecommunication
accessibleaupublic.
Délaidegrâce
LeCanada,commequelquesraresautrespays(parexemplelesÉtats-Unis),a
prévuunassouplissementauxdispositionsvisantlanouveautéetl’évidence.Ainsi,
uneinventionpeutêtrerendueaccessibleaupublicpourautantquecelasoitfaitpar
l’inventeur/demandeurdebrevetouparuntiersayantobtenul’information
©CIPS,2010.*DeROBIC,S.E.N.C.R.L..uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinÉté2010(vol.14no2)ducabinet.Publication068.123F
2
directementouautrementdecelui-ci;etce,dansl’annéeprécédantladatededépôt
delademandedebrevetauCanada.Lecalculdudélaidegrâcenepeutêtrefaità
l’aided’uneprioritéconventionnelle.
Àtitreillustratif,imaginonslescénariosuivant:
·UninventeurAdivulgueetvendunnouveausavonécologiquepourle
nettoyagedescoquesdebateauxle1
erfévrier2010lorsduSalondubateau
deMontréal.C’estlapremièredivulgationpubliquedesoninvention.
·Àlasuitedusuccèsobtenu,ildéposeunedemandedebrevetsauxÉtats-
Unis(oùsetrouvesonmarchéleplusimportant).
·Lademandeétasunienneestdéposéele15février2010,etsonagentde
brevetsl’informeque:a)MalgrélefaitquelaConventiondeParisluiaccordejusqu’au15
février2011pourdéposersademandecanadienneet
revendiquerladateprioritairedu15février2010desademande
étasunienne,laventedesonsavon(le1
erfévrier2010)faiten
sortequesadatelimitepourledépôtd’unedemandecanadienne
estmaintenantdevancéeaumardi1
erfévrier2011.
b)Lacommunicationpubliquedesoninventionle1erfévrier2010le
priveirrémédiablementdesesdroitsdebrevetsdanslespaysoù
lanouveautéabsolueestrequise,c’est-à-direlaquasi-totalitédes
pays.
c)Ilresteencoreunepossibilitédedépôtdansquelquespaysqui
commeleCanadaetlesÉtats-Unis,accordentunepériodede
grâcelorsqu’ilyacommunicationpubliqued’uneinventionpar
l’inventeuravantledépôtd’unedemandedebrevets.
Conséquences
Canada:
Ledépôtd’unedemandedebrevetauCanadaau-delàdudélaidegrâced’un(1)
anconstitueraunempêchementlégalàl’obtentiond’unbrevetcanadien.Même
si,parchance,lebrevetestémis,cettepublicationconstitueunmotifd’invalidité.
LeCanadafonctionnesuivantunsystèmedepremierdéposant.Ainsi,advenant
quedansl’exempleprécédentunvisiteurduSalondubateaudéposeavant
l’inventeurAetensonproprenomunedemandedebrevetsauCanadavisant
leditsavon,cettedemandeseraopposableàlademandequel’inventeurA
pourraitdéposerparlasuiteàl’intérieurdudélaidegrâce.Enpareillesituation,il
incomberaalorsàl’inventeurAd’engagerdecoûteusesprocédurespourfaire
corrigerlasituationenvued’obtenirsonbrevetd’invention.
3
Autrespays:
Laquasi-totalitédespaysdumondeappliquedefaçonrigoureuselecritèrede«
nouveautéabsolue».Ainsi,rendreuneinventionaccessibleaupublicavantle
dépôtd’unedemandedebrevetsconstitueunempêchementlégalàl’obtention
d’unbrevetd’invention.Trèspeudepaysaccordentunepériodedegrâce
commeleCanadaetlesÉtats-Unis.
Conclusion
Avantdeleverlesecretsuruneinvention,ilestprimordialdebienévalueret
planifiers’ilyauradesdépôtsdedemandesdebrevetssusceptiblesdedevoir
êtreeffectuéspouréviterd’involontairementetirrémédiablementsepriverde
droitsdebrevets.
Unagentdebrevetsdûmentenregistrépeutvousaideràbienprépareret
planifierletout.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledans
touslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
4
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)