Cahiers de Propriété Intellectuelle – Présentation Mai 2016, vol 28 n.2
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria
BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Télec.:+1514845-7874
QUÉBEC2875,boulevardLaurier
ÉdificeLeDelta3–Bureau700
Québec(Québec)CanadaG1V2M2
Tél.:+1418653-1888Télec.:+1418653-0006
CAHIERSDEPROPRIÉTÉINTELLECTUELLE
PRÉSENTATION
Mai2016,vol28n
o2
LAURENTCARRIÈRE*
ROBIC,S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Thepotentialfortheuseofphrasessuchas“thisisahorseofa
differentcolour”orequineandbeerjokesjumpoutatone.The
Courtwillrefrainfromsuchfrivolitiesforthisisacaseaboutbeer
andacaseofbeerisaseriousmatter.1
L’ironieestdel’ignoranceenveloppéederire.2
Un84
enuméro!
Contenu
Outrequatrearticlesdefondportantsurledroitd’auteur,sixportentsurles
développementsjurisprudentielscanadiensrécents
3,les«Cinqmeilleures»4pourune
©CIPS,2016.*RédacteurenchefdesCPI,avocatetagentdemarquesdecommerce,LaurentCarrièreestl’undes
associésprincipauxdeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsd’agentsdebrevets
etdemarques.Publiéà(Mai2016),28:2CahiersdepropriétéintellectuellePublication276.100.
.1
SanMiguelBrewingInternationalLimitedcMolsonCanada2005,2013CF156(CF;2013-02-04)le
jugePhelanaupara2[infirmant2012COMC65(Commopp;2012-03-30)].Entraduction:«Ilserait
trèsfaciledefairedescommentairesdugenre:«c’estunchevaldecouleurdifférente»ouderaconter
desblaguesdechevauxetdebière,maislaCours’abstiendradeselivreràdetellesfrivolitéscarilest
questionicidebière,etuneaffairedebièreestunsujetquineprêtepasàrire.»[tradJ.Boulanger.]
2PhilippeAdamovetPatrickCothias,Vagueàlames,sérieLesEauxdeMortelune(Grenoble,Glénat,
1992)àlap10.3Traditionnellement,lenumérodemaidesCahiersfaitunretoursurlajurisprudencedel’annéecivile
écoulée.Laformuleseveutsimple:chaqueauteurchoisitàsaseulediscrétioncinqcausesdansson
domaineetlescommente.4Cetteappellation«Cinqmeilleures»n’estpastoujourssynonymede«Plusmarquantes».Cesont
lesmeilleuresdeparlasimplesélectionqu’enafaitl’auteur.D’ailleurslarédactionconstatequecertains
rétrospectivedel’annéecivileécouléedanscertainsdesdomainesdepropriété
intellectuelleetdroitsconnexesdonttraitentlesCahiers.
Pourcequiestdesarticlesdefond:
·lesexceptionsprévuesàlaLoisurledroitd’auteurdansune
rétrospective/perspectivecanadienneparÉrikaBergeron-Drolet5
;
·uneclarificationdecesexceptionsdansuncadreinternationalparYsolde
Gendreau6
;
·uneétudesurlaLoisurledéveloppementdesentreprisesquébécoisesdansle
domainedulivre[diteLoidulivre]etdesesinteractionsaveclaLoisurledroit
d’auteurparSophieVervilleetMariamGuirguis7
;
·EnfinNicolasBinctinnousfaitpartdesesinquiétudesfaceàl’orientation
juridictionnelledelaCourdecassationdanslecadredeviolations
transnationalesdudroitd’auteur8
.
Etpourlarevuedel’année:
·nomsdedomaine9
;
·marquesdecommercedansledomainepharmaceutique10
;
·clausesdenon-concurrence11
;
·franchisage12
;
·commerceélectronique13
;
auteurssontpolydactyles(commeledessinateuretscénaristeAlbertUderzoqui,desurcroîtest
daltonien,ouAdrianDeloraineundes«vilains»dansL’affaireFrancisBlake(Bruxelles,Blakeet
Mortimer,1996)àlap55deJeanvanHammeetTedBenoît).
5ÉrikaBergeron-Drolet,avocatechezNortonRoseFulbright(Canada).
6YsoldeGendreau,professeuretitulaireàlaFacultédedroitdel’UniversitédeMontréal.
7SophieVervilleestprofesseureàlaFacultédedroitdel’UniversitéLaval;MariamGuirguisesttitulaire
d’unbaccalauréatendroitdelaFacultédedroitdel’UniversitéLavaletétudianteàl’ÉcoleduBarreau
duQuébec.8NicolasBinctin,professeuragrégédelaFacultédedroitetsciencessocialesdel’UniversitédePoitiers
etparailleursmembreducomitéinternationaldesCahiersdepropriétéintellectuelle.
9FlorianMartin-Bariteau,chargédecours,FacultédedroitetDépartementd’informatiqueetde
rechercheopérationnelle,UniversitédeMontréal;candidatauLL.D.,UniversitédeMontréal;
coordonnateurdelaChaireL.R.Wilson,UniversitédeMontréal.
10CatherineBergeronestavocateetagentedemarquesdecommerce,associéechezROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocats,d’agentsdebrevetsetd’agentsdemarquesde
commerce;GenevièveHallé-Désiletsestavocateaumêmecabinet.
11BrigitteNepveu,GrettaGhorayebetGenevièveThériault-Lachance
,avocateschezBCF.
12LaraDaniel,avocateetagentedemarquesdecommerceauseinducabinetjuridiqueLDALÉGAL
INC.
13VincentGautrais,professeurtitulaire,Facultédedroitdel’UniversitédeMontréal;directeurdu
CRDP;titulairedelaChaireL.R.Wilsonendroitducommerceélectronique.
·vieprivée14
.
CorrigendumOnabeauserelire…
Danslenumérodejanvier2016(vol28,n
o1)l’articledeLaurentCarrière«Priorité
unionisteetdroitdesmarquesauCanada:quelquesréflexions»doitêtrecorrigé
15.À
lapage715eligne,laréférenceàl’alinéa12(1)c)n’avaitpaslieud’êtrecarcette
«enregistrabilité»doitêtreconsidéréeàladatedeladécision(etnonàladatedela
demandeoudelapriorité):OttawaAthleticClubInc(OttawaAthleticClub)cAthletic
ClubGroupInc,2014CF672(CF;2016-04-08)lejugeRusselaupara230.
Perlier
Lucedernierquadrimestredansmémoires,procéduresettranscriptions.
MerciAntidote®
·AccordingtoJusticesMclachlinandCoté,theprovinciallawsatissue…et
Antidotedesuggérer:Singular–Justiceisuncountableandshouldbesingular
inthiscontext;
·Lesdélaissecomputentàpartirdeladéclarationinitiale…etAntidotede
suggérer(bis)paraphéeavecmentionqueinitialeestunanglicisme.
Serelire
16
·Etunendosdejugementsuruneinjonctionprovisoirequiindiqueunedate
d’audiencedu24mars2016maisunjugementdu21mars2016…17
;
·Laprescription«instinctive»plutôtqueextinctive18
;
14Pierre-LucDéziel,coordonnateurscientifiqueauCentrederechercheendroitpublic(CRDP),
UniversitédeMontréal,stagiairepostdoctoralàlaChaireL.R.Wilsonendroitdestechnologiesde
l’informationetducommerceélectronique.
15Onabeaulireetrelireletexteetlesépreuves:ilyatoujoursuneerreurouuneimprécisionquise
faufile.
16UndesrarescorrigendadanslesCahiers(demémoire,lesecond)etilfautquecelatombesurune
contributiondurédacteurenchef.Pourquisoulèvedansceperlierlestraversdesautresle«Pourquoi
vois-tulapailledansl’oeildetonfrèreetnevois-tupaslemorceaudeboisdansletien?»Labible–
Nouvelletraduction(Montréal,Bayard,2001)Matthieu7:3mehante!
17TheRegentsoftheUniversityofCaliforniavI-MedPharmaInc,2016FC350(CF;2016-03-21ou
24?)lejugeRussel.Etaprès,onseplaindradelalongueurdesdélibérés!
18
Seretrouverégulièrementdanslajurisprudence:dansLajoiecJean,2003CanLII2529(QCCQ;
2003-12-19)lejugeAubinaupara13[reprenantunelettredudemandeur];LafondcPlomberie1750
Inc,2004CanLII40569(QCCS;2004-10-29)lejugeBabinaupara19;Pohénégamook(Villede)c
·Ainsil’Indeanumériséunensemblededonnéesconsidérécomme
«appartement»audomainepublic…plutôtqueappartenant;
·Lesventesdelingerieontreprisledessus19
;
·Aprèssonassermentation,ilchoisitlacuisineetouvrequelquetempsplustard
unservice«trèstard»plutôtquetraiteurpeut-onprésumer20
.
Vraiesperlesdepratique·Il«ovulait»quesaclienteplutôtqueilvoulaitquesacliente;
·Laformation«pertinente»plutôtquepermanente;
·«Invité»àsesuiciderplutôtqueincité21
;
·L’institutdesoins,àtitrede«dispositaire»derenseignementspersonnelsplutôt
quedépositaire22
;
·Le«prince»estàl’effetque…plutôtqueLeprincipeestàl’effetque…23
;
·Les«chances»devérificationplutôtquel’échéancedevérification;
·Un«John»venture24
plutôtquejointventure25
;
·Cher«conifère»plutôtqueCherconfrère26
;
9023-6217Québecinc,2010QCCQ1300(2010-02-10)lejugePoirieraupara12;Plomberieet
chauffageDomierincc9170-6929Québecinc(LoftsdesArts),2012QCCS2413(QCCS;2012-05-
16)lejugeDuboisaupara41;SchaefercTDInsuranceMelocheMonnex-SecurityNationalInsurance
Company,2014QCCQ11852(2014-11-10)lajugeLavigneaupara23;WesnerDorsainvilcHydro-
Québec,2015QCCQ2126(2015-02-02)lejugedePokomandyaupara25.
19DominiqueChapuis,«Lesventesdelingerieontreprisledessusen2015:[2016-01-21]Leséchos,
enligne:
dessous!Lechefdepupitreadûsemarrer.
20TheodoraNavarro,«L’avocatàlatoque»[2016-04-08]Droit-Inc,enligne:
«éduquer»surlevocabulairedudroitcarlatoquedésigneaussilecasierdanslequell’avocatreçoit
soncourrierprofessionnel.
21C’estparfoiscommentcertainssesententlorsdelarévision/correctiondetextes.
22Onauraitd’abordpenséàunevocationdedispensairemaisc’étaitbiendépositaire.
23TheArtist,JamieStarr,Christopher,AlexanderNevermind,ThePurpleOne,JoeyCoco,O(+>,The
ArtistFormerlyKnownasPrince,TAFKAP,brefPrinceRogersNelsonétaitenconcertàMontréal
lorsquelaligneaétélue,le21mars2016.
24Est-cecommeune«marco»entreprise?Ceàquoileconsommateurquébécoiséclairédeboissons
gazeusesrépondra«d’épinetteoudebouleau?»,faisantréférenceàl’entrepriseLesbreuvagesMarco
inc,uneentrepriseconnuepoursabièred’épinetteàl’ancienne.
25Oucoentreprisequel’Officequébécoisdelalanguefrançaisedéfinit,dansuneficheterminologique
de2001comme«Groupementparlequelaumoinsdeuxpersonnesphysiquesoumoraless’associent
selondesmodalitésdiversesdanslebutderéaliserunprojetparticuliertoutenmettantleurs
connaissances,leurstechnologiesouleursressourcesencommunetenpartageantlesrisquesetles
bénéfices.»enligne:
26«Coudon,est-cequ’ilveutmepasserunsapin?»PourlelecteurhorsQuébec:«[l]’expression,
quisignifiesefaireavoir,tiresonoriginedusapinbaumier.Celui-ci,qu’onutilisecommesapindeNoël,
aunetrèsfaiblevaleurmarchande.Lorsqu’onachètedubois,qu’ils’agissed’espècesplusnobles
·Unsystèmefondésurl’horreurplutôtquesurl’honneur;
·S
ansvousdemanderdepasseràtraversunexerciceaussi«facétieux»,est-ce
quevouspouveznousdonnerunordredegrandeur?plutôtquefastidieux;
·D
émontrerl’étatd’espritd’un«justifiable»plutôtquejusticiable…;
·Lademanderesseaproduitundésistement«d’insistance»plutôtque
d’instance27
;
·Laquestionest«délicieuse»plutôtquedélicate28
;
·TheCourtwasaskedtomakecertaininferencesregardingthewaresonthebasis
oftheevidencetakenasa«hole»plutôtqueasawhole29
.
EtlatraductionàlaCommissiondesoppositions·Accordingly,thesection6(5)(e)factorfavourstheApplicant./Enconséquence,
lefacteurénoncéàl’article6(5)a)favorisel’Opposante30
;
·«It»[theApplicant]didnotconductsuchcross-examination./Jen’aipas
procédéàcecontre-interrogatoire31
;
·TheExaminationSectionoftheCanadianIntellectualPropertyOffice)
«objected»totheapplication…/LaSectiondel’examendel’Officedela
propriétéintellectuelleduCanadas’estopposéeàlademande32
;
·[E]videnceofanyproceedingorrecordwhateverof,inorbeforeanycourtof
Canadamaybegivenbyanexemplificationorcertifiedcopyoftheproceedingor
commelepinoul’épinette,onnesouhaitepasseretrouveravecquelquesplanchesdesapin,d’où
l’expression«sefairepasserunsapin»:SergeBouchard,«Chroniquelinguistique»,[2009-11-28]La
têteailleurs,enligne
27C’estpeut-êtredanslenouveauCodedeprocédurecivileparticulierauxsténographes.
28oudélictueuse?NicolasdeHauteville,Lathéologieévangéliqueovl’idéeeduparfaitprédicateur
(Lyon,JeanRadisson,1674)àlap637:«Sivousvoulezparfaitementcomprendrecetteaimable&
delicieufeQuestion,vousdevezvousimaginer,ouvousreprefenter,qu’êtreravy,c’eftfouffrirune
espècedeviolencequieftvoisinedelamort,&quivienteneffetd’unprincipeétranger,d’unecaufe
externe,quiremuëlachoferavie[…].»Bref,laquestionquitue.
29
Joli-CoeurLacasseSENCRLcCyberU,Inc,2014COMC147(Registraire;2014-07-22)K.Barnett
aupara22;aumoinscorrectementtraduitpar«LedemandeuravaitdemandéàlaCourdetirerdela
preuvedanssonensemblecertainesinférencesconcernantlesmarchandises».
30AdidasAGcGlobeInternationalNomineesPtyLtd,2014COMC87(Commopp;2014-04-25)P.-K.
Fungaupara49[tradJ.Lemire].L’alinéa6(5)a)delaLoisurlesmarquesdecommercevisela
distinctivitéinhérentedelamarquedecommercealorsquel’alinéa6(5)e)faitétatdescritèresà
considérerpourévaluerlaconfusion.Paspareil!
31SuzhouParsunPowerMachineCoLimitedcWesternImportManufacturingDistributionGroup
Limited,2016COMC26(Commopp;2016-02-09)J.Carrièreaupara10(tradN.Tremblay)oùonse
demandesi,danslatraduction,lemembredelaCommissionn’auraitpasprisunepartplusactiveau
dossier!
32SentisPtyLtdcSentisMarketResearch,Inc,2015COMC202(Commopp;2015-11-16)M.Herzig
aupara2[tradN.Tremblay].Lexicologiquementçasedéfendsansdoutesaufque,techniquement,en
droitdesmarques,l’oppositionvientaprèsl’examenetquel’oppositionestlefaitd’untiers,pasdu
Bureaudesmarquesdecommerce.Mais,bon!
record./[L]apreuved’uneprocédureoupiècequelconqued’untribunaldu
Canadapeutsefaireaumoyend’uneampliationoud’unecopiecertifiéedela
procédureoupièce33
.
Etons’instruit:StarTrek34etlajurisprudencecanadienne35
Ilesttoujoursamusantderelever,àl’occasiond’unenouvellequiravivel’intérêt36,des
référencesdanslajurisprudence
37àlaculturepopulaire,soitqueledécideurreprenne
destémoignages,soitqu’ilfasseétalagedesaculturetélévisuelle
38.
33TasteofBCFineFoodsLtdcAu-Yeung,2015COMC161(Commopp;2015;09-10)A.P.Flewelling
aupara31[tradM.-P.Hétu;appelT-1904-15].Etoui,letermeestexactetilya25occurrencesdans
CanLIIpourcetteattestationdeconformité.LePetitRobert,édition2016,définitA
MPLIATIONcomme
«1.
DR.VXActiondecompléter,dedévelopper[unacte,unerequête].2PAREXT.(1638)Duplicata
authentifiéd’unactenotariéouadministratif.Pourampliation:pourcopieconforme(formulefigurantau
basd’unacteampliatif)».Danslamêmefamille,onpeutaussifaireréférenceàunecopievidimée(52
occurrencesdansCanLII).
34StarTrekestununiversdescience-fictioncrééparGeneRoddenbury(1921-1991)quiregroupe
sériestélévisées,filmsetromans.«L’universStarTrekdépeintunfuturoptimiste,utopique,danslequel
l’humanitéaéradiquélamaladie,leracisme,lapauvreté,l’intoléranceetlaguerresurTerre.Elles’est
égalementunieàd’autresespècesintelligentesdelagalaxie.Lespersonnagesexplorentl’espace,àla
recherchedenouveauxmondesetdenouvellescivilisationsets’aventurent«làoùaucunhomme,là
oùpersonne,n’estjamaisallé»,enligne:
06).
35Relevé,biensûr,nonexhaustifauquelonajoutera,tiréed’uneaffairedecopyrighttroll«Third,though
Plaintiffsboldlyprobetheoutskirtsoflaw,theonlyenterprisetheyresembleisRICO.Thefederalagency
elevendecksupisfamiliarwiththeirprimedirectiveandwillgladlyrefitthemfortheirnextvoyage.»
Ingenuity13LLCvDoe,107USPQ2d1241(DCCA;2013-05-06)lejugeWrightaupara16.Voirsurle
sujet,entresautres:RobertH.ChairesetBradleyChilton,dir,StarTrekVisionsofLawandJustice,
Law,Crime,andCorrectionsSeries(Dallas,TX,UniversityofNorthTexasPress,2004);Jessica
Mederson,«8WaysThatJudgesHaveCitedStarTrekFromtheBench»,TheLegalGeeks,enligne:
voirgénéralementCarliSpina,«StarTrek,Law&Politics–ARoundUpofResources»Etseq.–The
HarvardLawSchoolLibraryBlog,enligne:
36MeganGeuss,«CBS,ParamountsuecrowdfundedStarTrekfilmmakersforcopyright
infringement»,[2015-12-30]ArsTechnica,chroniqueLaw&Disorder,enligne:
infringescopyright»,[2016-03-15]ArsTechnica,chroniqueLaw&Disorder,enligne:
[2015-03-16]IntellectualPropertyMagazine,enligne:
(trekkies/trekkersounon)s’intéressantauphénomènedelafanfiction.
37Voir,parexemple,KeirBaker,«Popculture101:aguideforout-oftouchjudges»[2015-12-10]The
Guardian,enligne:
38Histoirevécue:àuneremarquesurlesenspossibled’unemarquedecommerceenklingonsefaire
répondreQatlho’qu’!enjolivelajournée!
·H(T.L.)vD(M.J.J.),2003SKQB15(2013-01-14)lejugeMaheraupara12:
[12][…]AccordingtoBrentPomeroyM.J.J.D.feltStarTrekwasthe
gospel
[39].
·RvMcNair,2009NSPC31(2009-06-25)lejugeCampbellaupara12:
[12]Aninferenceinvolvestheformationofaconclusioneitherfrom
inductionordeduction.Indeductivelogicanargumentisvalidifitis
impossibleforthepremisestobetrueandtheconclusionfalse.Inthat
senseitislikeamathematicalequation.Itis,insomewayssimplya
wayoforganizingandexplaininginformation.Deductivereasoningis
“closed”.Aconclusioniseithervalidornotvalid.Thereisnoroomfor
compromiseinMr.Spock’s
[40]colddeductiveVulcanlogic[
41].
·BerryvLaBelle,2010BCSC239(2010-02-29)lejugeBakeraupara14:
[14]ItisevidentfromDr.Fehlau’sOctober15,2008reportthatover
time–herreportdoesnotindicatewhen–shebegantosuspectthat
Mr.Berryhadsufferedaruptureofhisplatysmamuscleontheleft
side.Theplatysmamuscleisaplatelikemusclethatoriginatesinthe
cervicalareaandcomesaroundtotheskinaroundthemouthandjaw.
Itactstowrinkletheskinoftheneckandtodepressthejaw.Mr.Berry
saidthissuspectedinjurymanifesteditselfinachangetothe
appearanceoftheleftsideofhisneckandfacewhenhepretendedto
dowhathecalleda“Kardassianneckflare”;aKardassian
[42],ifImay
takejudicialnotice,beinganalienspeciesononeoftheseveralStar
Trektelevisionseries.
·RvHopps,2010BCSC2015(2010-05-14)lejugeBrownaupara22:
39LelecteurcurieuxpourraconsulterKevinC.Neece,«TheUndiscoveredCountry:StarTrekandthe
Christian’sHumanJourney»dansJ.T.Sellars(dir)LightShininginaDarkPlace:DiscoveringTheology
throughFilm(Egene,OR,Wipf&Stock,2012);GabrielMcKee,TheGospelaccordingtoScienceFiction
–FromtheTwilightZonetotheFinalFrontier(Louiseville,KY,WestminsterJohnKnoxPress,2007);
JenniferE.PorteretDarceeL.McLaren(dir),StarTrekandSacredGround–ExplorationsofStarTrek,
ReligionandAmericanCulture(NewYork,SUNY,1999).
40CeluijouéparLeonardNimoy(1931-2015)puisparZacharyQuinto.«Mr.Spock»n’estpasà
confondreavecleDr.BenjaminSpock(1903-1998),pédiatreaméricainauteurdubestsellermondial
Thecommonsensebookofbabyandchildcare(1946)dontla6
eédition,en1985,estpeut-êtrecequi
servaitdelivredechevetauxparentsdenosplusjeuneslecteurs!
41LesVulcains,uneraceextraterrestrehumanoïde,fontdeladisciplineetdelalogiquelefondement
deleursociété.
42Extraterrestreshumanoïdesdotésdedeuxcrêtesosseusesdechaquecôtéducoudanslasérie
StarTrekTheNextGenerationetDeepSpaceNine.Pouruneethnologie-physiologiedesespèces
danslesdiversessériesStarTrekvoirenligne:
Kardashian;voirKardashiansvs.JeanLucPicard,enligne:
[22]Shetestifiedhow,overthenexttwotothreeweeks,shetriedto
crackthepasswordforQuickdraw.Shetriedallthepasswordssheand
Mr.Hoppshadusedinthepast,butwithoutsuccess.OnAugust10,
2006,shestartedtotryStarTrekcharactersassheknewMr.Hopps
wasinterestedinStarTrekcharacters.Eventually,shecameuponthe
character“Q”
[43],triedit,andgainedaccesswiththatpassword.
·RvArmishaw,2011ONSC5624(2011-09-26)lejugeLangdonaupara63:
[63]Thenotionoffutileresistanceisapt.Onecanhardlyhearthose
wordswithoutbeingputinmindof“TheBorg”
[44]portrayedin
StarTrek,
TheNextGeneration.Thatcivilizationwasknowntooverwhelmand
assimilateentireothercivilizations;instatingitsintenttheBorg
collectivealwaysannounced,“Resistanceisfutile”.
·RcNadeau,2014QCCM48(2014-03-11)lejugeSt-Pierre,auxpara17et125:
[17]MadamePaulinremarquealorsquelevéhiculeVolkswagenale
capottrèsendommagé.Elleobserveleconducteur.Ellelevoitde
profil.Ils’agitd’unhommequiluifaitpenserauCapitainePicard45
de
lasérietélévisée«StarTrek».Elledonneunedescriptiondela
personnequ’elleaobservée.Ils’agitd’unhommedansla
cinquantaine,unpeugrisonnant.Ilcale.Sonnezestcarréetilales
pommetteshautes.L’œilqu’ellepouvaitobserverétaientenamande
surlecôté.Ilsembleautémoinquel’individuneportaitpasde
moustache,qu’ilétait«cleancut»
[46].
[125]Cesobservationsl’ontamenéàdireàsonmariqu’ilressemblait
auCapitainePicarddel’émissiondetélévision«StarTrek».Tout
d’abord,ilalieudementionnerqueleTribunaln’apasconnaissance
judiciairedelaphysionomieduCapitainePicarddel’émission«Star
Trek».Aucunephotographiedecepersonnagen’aétéproduiteen
43EspèceomnipotenteetomniscienceissueduContinuum,unedimensionparallèle.Unpeucourt
commemotdepassemaisbieninspirépourleraisonnementdutémoin.
44Racedecréaturescybernétiquesdontlebutestl’assimilationdesespècesqu’ellesrencontrent.
«NoussommeslesBorgs.Abaissezvosboucliersetrendez-voussanscondition.Nousintégreronsvos
caractéristiquesbiologiquesettechnologiquesauxnôtres.Votrecultures’adapteraànosbesoins.Toute
résistanceseraitfutile.»/«WearetheBorg.Loweryourshieldsandsurrenderyourships.Wewilladd
yourbiologicalandtechnologicaldistinctivenesstoourown.Yourculturewilladapttoserviceus.
Resistanceisfutile»dansJonathanFrakes(réalisateur),StarTrek–FirstContact(LosAngeles,
Paramount,1996).
45Jean-LucPicard(incarnéparPatrickStewart)estlecapitaineduvaisseauspatialUSSEnterprise-D
danslasérieStarTrek–TheNextGeneration(TNG);commecapitaine,ilestd’ailleurschauve,cedont
lejugen’asansdoutepasvouluprendreconnaissancejudiciaire.
46QuoiquelecapitainePicardaitportélabarbedansplusieursépisodesdont,demémoirefamilialeet
sansl’assistancedel’enginderechercheGoogle,FutureImperfect,TheSchizoidMan,AllGoodThings
etChainofCommand.
preuve.LeTribunalnetire,parconséquent,aucuneconclusiondefait
entrecepersonnagefictifetledéfendeur.
·RvD.D.B.,2015ABPC200(ABPC;2015-09-22)lejugeDinkel[Extraitdu
témoignagedeD.B.B.,enannexe]:Idon’twantanymorekids,I’llbehonestwithyou.[…]Somykidsare
essentiallynamedafterStarTrek–StarTrekcaptains,right?Soand
shefreakedoutatthat.Shegoes,“OhIdon’twantanymore
captains
[47].
Etdeconclurecetteprésentationavecunecitationillustrantle«plaidersansrireetse
fendred’unpointd’exclamation»:Lesdeuxpartiesnes’entendentpassurlestravauxàexécuteraux
termesd’uncontratsignéàMascouchele3octobre1985concernant
l’empierrement,laconfectiondefossésetlaposederevêtement
bitumineuxdanscertainesruesdelamunicipalité.Pourtant,les
documentscontractuelsdécrivantlestravauxoccupent243pagesdu
mémoiredel’appelantesanscompterunvolumecompletdeplanset
profils.Letoutconstitueunensemblebienindigeste;iln’estpas
étonnantquechacunedesdeuxpartiesytrouvesoncompteetplaide,
sansrire,quelesdocumentscontractuelssontclairsetsoutiennentla
positionqu’elledéfend.Rédigés,etassemblés,decettemanière,les
contratsdeconstructionn’ontpasfinid’amenerdel’eauaumoulindes
plaideurs.Enfin!
48
Surce,bonnelecture!LaurentCarrière
Rédacteurenchef
49
47Onretiendra,dansl’ordrepourlescapitainesprincipauxdescinqséries:JamesT.Kirk,Jean-Luc
Picard,BenjaminSisko,KathrynJanewayetJonathanArcher.
48SintrainccMascouche(Ville),1995CanLII4691(QCCA;1995-08-09)lejugeJacquesChamberland
aupara1.«Del’impaviditéavocassièreetdugrincementjudiciaire»,metexteuneévaluatriceenjouée.
49Qui,aprèsavoirterminéunavisjuridiquesurlaprotectiondecertainsarticlesdelamode
vestimentaire,sepermetun«Lamodeestuneformeraffinéeetparticulièrementperversede
totalitarisme.»Charb(StéphaneCharbonnier,dit),Petittraitéd’intolérance–LesfatwasdeCharb
(Paris,Leséchappés/Libro,2009),àlap52.Qapla’.
.