Cahiers de Propriété Intellectuelle – Présentation Janvier 2016, vol 28 n.1
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
CAHIERSDEPROPRIÉTÉINTELLECTUELLE
PRÉSENTATION
Janvier2016,vol28n
o1
LAURENTCARRIÈRE*
ROBIC,S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
Ilm’arrivedesurfersurlesmots,demetenirenéquilibresur
lesphrases,deretarderlemomentd’échouersurlaplage.
Disonsquelelecteurquejesuisconnaîttroistypesdeplaisir.
Celuid’êtredeboutsurlaplancheau-dessusdel’eau.Celuide
prendrelavagueaumomentpropice.Celuideglissersurelle
jusqu’àcequel’eauperdesaprofondeur.Àchacundeces
plaisirscorresponduneexpériencedelecture.
Alain-BernardMarchand,Leseptcentvingt-cinquième
numérod’Apostrophes(Montréal,Lesherbesrouges,2013)à
lap147.
Lalittérature,levoilà,levéritablejeuvirtuel!Levoilà,l’avenir!
Foin
1decessystèmesbinairesetprimaires!Ànouslesvingt-
sixlettresdel’alphabetetleurinfiniecombinatoire!Ànousles
signestypographiques,ànousles!,les?,les«,les,)et
autres…
2!Ànouslesmots,lesphrases,lesparagraphes,les
pages,leschapitres,leslivres!
1Avectoutesmesexcusesauxpersonnessouffrantd’allergie.2Pourlesmalheureuxquiauraientdumalàlirecetexteà
hautevoix,l’auteursuggèrelatraductionsuivante:Ànousles
signestypographiques,ànouslespointsd’exclamations,les
pointsd’interrogation,lesouvrez-les-guillemets,fermez-la-
parenthèseetautrespointsdesuspension!
–LouisGAUTHIER,LesaventuresdeSivisPacemetdePara
Bellum–TomeII(Montréal,Bibliothèquequébécoise,2001)à
lap116.
Le3décembre2015,àl’occasiond’uncolloqueconjoint
1del’ALAI2etdel’AJAVA3,
lesMélangesGhislainRoussel
4ontétéprésentésaudédicataire:lestextesde
présentationetderemerciementsuiventcetteprésentation.
©CIPS,2016.*RédacteurenchefdesCPI,avocatetagentdemarquesdecommerce,LaurentCarrièreestl’undes
associésprincipauxdeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsd’agentsdebrevets
etdemarques.Publiéà(Janvier2016),28:1Cahiersdepropriétéintellectuelle937.Publication
276.099.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
Cenuméroauneteinte«internationale».Sixarticles(toussoumisàuneévaluationà
doubleanonymat)etuncompterendu:
·laprotectionpartraitédessavoirstraditionnelsetdesexpressionsculturelles
traditionnelles5
;
·laprioritéetledroitdesmarquesauCanada6
;
·laconstructiondumarchéuniquenumériqueenUnioneuropéenne7
;
·l’harmonisationdesdroitséconomiquesd’auteurdansl’Unioneuropéenne8
;
·l’AECGCanada-Unioneuropéenneetlapropriétéintellectuelle9
;
·lacessiond’actifsdepropriétéintellectuelleendroitfrançais10
;
·l’admissibilitédeshyperliensendroitd’auteur11
(compterendu12
).
Perlier
Lucequadrimestredansmémoires,procédures,lettresettranscriptions.
©CIPS,2016.1
LaCoursuprêmeetlaneutralitétechnologiqueprise3!Premierscommentairessurlejugement
rendule2015-11-26,soitvraimentquelquesjoursplustôt,dansSociétéRadio-CanadacSODRAC
2003Inc,2015CSC57.C’estlàquel’expression«virersurundixcennes»prendtoutsonsens!
2Associationlittéraireetartistiqueinternationale(ALAICanada),souslaprésidencedeMadeleine
Lamothe-Samson,enligne:
d’administrationetprésident.3Associationdesjuristespourl’avancementdelavieartistique(l’AJAVA),souslaprésidencede
MartinLavallée,enligne:
sivouslevoyezJosephBoulier,servicedeventedesalbums.»WillyMaltaite(ditWill)etYves
Delporte,Latrabouledelagéhenne,sérieIsabelle(Marcinelle,Dupuis,1992)àlap8.
5ThomasBurellietB.CourtneyDoagoo,doctorantsàlaFacultédedroitdel’universitéd’Ottawa.
6LaurentCarrière,avocatetagentdemarquesdecommerce,associédeROBIC,
S.E.N.C.R.L.,un
cabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce.
7CélineCastets-Renard,membredel’InstitutUniversitairedeFrance,professeureàl’Université
Toulouse1Capitoleetco-directriceduMaster2DroitetInformatique.
8AgnèsLucas-Schloetter,enseignante-chercheureàl’UniversitéLudwig-MaximiliandeMunich
(Allemagne),Chairededroitcivil,droitdelapropriétéintellectuelleetdelaconcurrence.
9AlexandraMendoza-Caminade,maîtredeconférencesHDRUniversitéToulouse1Capitole,
CentredeDroitdesAffaires(CDA)etdirectriceMaster2Propriétéintellectuelle.
10KévinSagnierestélève-avocat.Diplôméendroitdelapropriétéintellectuelle–Magistèreendroit
destechnologiesdel’informationetdelacommunicationetpropriétéintellectuelle,Facultédedroitde
l’UniversitédePoitiers,France.
11SteveReusserL’admissibilitédeshyperliensendroitd’auteur,CollNeuchâteloise(Bâle,Helbing
Lichtenhahn,2014),370pages,ISBN978-3-7190-3604-1.
12MaiTran,enstagedeformationprofessionnellechezROBIC,
S.E.N.C.R.L.,uncabinet
multidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
CommençonsparAntidote®qui,àlapériphrase
·«IlssontlesreprésentantsduCHUM13
faceauxautorités…»génèreune
fenêtrecontextuelle«Québécisme/familierLenomchum(«ami(e)»ou
«petit(e)ami(e)»)constitueuneexpressionfamilièreetparticulièreau
Québec.»
Aussiluetentendu:
·Cetterequêteentractationdejugementplutôtquerétractation;
·C’estunpactedequotalitisplutôtquequolitis14
;
·Sioui,perle-t-ond’amandes?plutôtqueparle-t-ond’amendes15
;
·Ladémonstrations’envoleracommedesfœtusdepailleplutôtquefétus16
;
·Laveaiselleplutôtquelave-vaisselle17
;
·Prièrederemettrecettelettreaubonsiégeantdemainmatinplutôtqu’au
banc;
·Nousavonsdécernéquelquescoquillesouerreursmineuresplutôtque
décelé18
;
·Confrère:«Faque,c’estça,jevousgardedanslaloupe»19
;
·Jeprendraimesmassagesàdistance20
;
·L’interruptiondelagrosseparlemédecinplutôtquegrossesse21
;
·Laprocédurenerespectaitpaslesrèglesdel’orplutôtqueart;
·Laliessedespiasses,euhlalistedepiècesserepritlagreffière;
·Lescommunautésautochantantesplutôtqueautochtones;
·Noussommesfiersd’offrirlessévicesenfrançaisplutôtqueservices22
;
13Centrehospitalierdel’universitédeMontréal;ànepasconfondreavecleCentreuniversitairede
santéMcGill.Avectouscesacronymesons’yperdparfois,surtoutsionn’estpasdelarégion(c’est
lecôtéinternationaldulectorat!).
14Conventionparlaquellelafixationdeshonorairesd’unavocatestdéterminéeenfonctiondu
résultat(ou«dossieràpourcentage»).
15Gloireetmisèreducorrecteurautomatique;entoutcas,cen’étaientpasdespeanutsetl’amende
étaitsalée.
16[«versionembryonnairedel’hommedumêmenom»?égalementunlapsusscriptaedeJean-
MichelDemetz[2011-02-02]L’Express«[…]toituresenvolées,maisonséventrées,arbresdisparus,
emportéscommedesfoetus»,siteLeSalonBeige–Blogquotidiend’actualitépardeslaïcs
catholiques,enligne:http://lesalonbeige.blogs.com/my_weblog/2011/02/lapsus-quand-les-
f%C3%A9tus-de-paille-deviennent-des-foetus.html.
17Entendudurantuninterrogatoire,attestéenligne:
18«Pourquoivois-tulapaillequiestdansl’oeildetonfrère,etn’aperçois-tupaslapoutrequiestdans
tonoeil?»Mathieu7:3.
19Extraitdetranscription.UntoucanFruitLoops®avecça?Ilyaparfoisunmondeentrecequel’on
croitavoirditdansuninterrogatoirepréalableetcomment«çasort»àlatranscription…
20Messaged’absence…Est-ceunvoyageenThaïlandeouuntraiténonatarm’slenght?
21Considérantlebombementdelagestation,l’interruptiondelagrosse,c’estencoreplusintrusif
qu’uneinterruptiondegrossesse.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
·EtMarie-LouiseArsenault,àPlusonestdefous,plusonlit!(émission
radiophoniquedeIciRadio-CanadaPremière),demâchersesmotsetde
parlerd’uneultitudedechoix23
.
Etonpourraergotersurlesdifférentstypesdelapsus,dont:
·lapsuscalamiouLapsusscriptae(commisenécrivant);
·lapsusmemoriae(trououmodificationdelamémoire);
·lapsuslinguae(fauteenparlant);
·lapsusmanus(ougestuel);
·lapsusclavis(fauteentapantauclavier)24
.
Perlierdetraduction
Jem’envoudrais,biensûr,depassersoussilencequelquesperlesdetraduction,
toutesgracieusetédelaCommissiondesoppositionsdesmarquesdecommerce
25.
·Encontre-interrogatoire,M
meThibodeauexpliquequ’onluiademandédevisiter
plusieurssupermarchésdifférents[…]/ThereplyevidenceofMs.Thibodeau
providesthatshewasinstructedtovisitseveraldifferentsupermarketstores
[…]26
;
·Unerequéranten’apasàprouverl’emploid’unemarquedecommerceprojetée
etn’apasàemployerlamarquedecommerceprojetéeavantquelademande
n’aitétépermise/Anapplicantdoesnothavetoevidenceuseofaproposed
trade-markandthereisnorequirementtousetheproposedtrade-markuntilthe
applicationhasbeenallowed27
;
·Ilenrésulteraitquelademandepasseraitparlaphased’enregistrementpour
touslesProduitsetServicessurlabasedel’emploiprojeté/Itwouldbethat
22
Reportagedu2015-12-09auxnouvellesde20heuresàIciRadio-CanadaPremière.
23Cequiporteàdévelopper,m’indiqueunecollaboratriceanonymemaischèreàmoncœur,lemot-
valiselanultitudedeschoix,soitpourexprimerlefaitd’êtredevantdesalternativeségalementmoches,
soitunfauxchoix.
24Voirenligne:
25Pourmaintenirlesbonnesrelations,ilestbonderappelerquelestraductionssontcertifiées
conformesparletraducteuretnonparledécideur,mêmesiparfoisledécideurnefacilitepaslatâche
autraducteur.
26SocieteAnonymedesEauxMineralesd’EviancMarcon,2010COMC83(Commopp;2010-06-04)
P.H.Sprungaupara17[tradnonindiqué].Ilsembleraitqu’ilyaitunepetiteconfusionentrelesrègles
43(contre-preuve)et44(contre-interrogatoire),surtoutqu’enl’espèce,iln’yavaitpaseudecontre-
interrogatoire.
27GetThereLPcSearsBrands,LLC,2013COMC3(Commopp;2013-01-04)J.Carrièreaupara12
[tradN.Côté].
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
5
theapplicationwouldgothroughregistrationforalloftheGoodsandServices
ontheproposedusebasis28
;
·M.Vassilakopulosn’afourniaucundétailquantaurendementréeldesservices
/Mr.Vassilakopulosdidnotprovidedetailsastoactualperformanceofthe
services29
.
Etdeconclurecetteprésentationavecunecitation«historique»:
Qu’ilestopportundeprotégerledécorateur-ensemblier
professionnelcontrelaconcurrencedespersonnesinexpérimentées
etignorantesdesprincipesdel’artdécoratifenoctroyantaux
décorateurs-ensembliersdecetteprovincequiseserontdûment
qualifiéscommetelsleprivilègeexclusifd’enexercerlaprofession.30
Surce,bonnelecture!
LaurentCarrière
Rédacteurenchef
31
28SpinMasterLtdcGeorge&Company,LLC,2015COMC158(Commopp;2015-08-24)J.Carrière
aupara54[tradS.Ouellet].
29ImexSystemsInccPinnacleWebworxInc,2015COMC163(Registraire;2015-09-23)A.Beneau
para18[tradS.Ouellet].
30Loimodifiantlachartede »InteriorDecoratorsSocietyofQuebec »,SQ1948,c96,préambule,6e
al.
31Qui,outréparlavacuitéoulesensationnalismedetropnombreuxreportages,sepermet«Lerôle
dujournalismen’estpasdeparaphraserl’évidenteréalité,maisdenousexpliquercequ’ellepeut
dissimuler.»Charb(StéphaneCharbonnier,dit),Petittraitéd’intolérance-LesfatwasdeCharb(Paris,
Leséchappés/Libro,2009)àlap45.Dansunautreregistre,oncitera:«L’infortunevienten
dormant;/empêchezàtoutmoment/quelemorphéeinsidieux/vienneluifermerlesyeux…»Willy
Maltaite(ditWill)etYvesDelporte,L’envoûtementdunépenthès,sérieIsabelle(Marcinelle,Dupuis,
1986)àlap20.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
6
Pourdesservicesdeconseilsdansledomainedelapropriétéintellectuelleetdestechnologiesdel’informationetdes
communications(incluantlesservicesd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce)demêmequedesservicesjuridiques.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis1892àlaprotectionetà
lavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;
marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireet
artistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentand
trademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;
biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,
franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;
prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
®/MD
COPYRIGHTER
TM/MC
IDEASLIVEHERE
®/MD
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
®/MD
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
®/MD
LEGERROBICRICHARD
®/MD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
®/MD
PATENTER
®/MD
oumarquestylisée«R»stylisé
®/MD
ROBIC®/
MD
oumarquestyliséeROBIC++++
®/MD
oumarquestyliséeROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
®/MD
oumarquestyliséeROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
®/MD
THETRADEMARKERGROUP
TM/MC
TRADEMARKER
TM/MC
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
®/MD
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD
®/MD
MarquesdecommercedeROBIC,
S.E.N.C.R.L.poursesservicesdeconseilsdansledomainedelapropriétéintellectuelleet
destechnologiesdel’informationetdescommunications(incluantlesservicesd’agentsdebrevetsetdemarquesde
commerce)demêmequesesservicesjuridiques
*************************************************************************************************
Forservicespertainingtointellectualproperty,technologyandcommunicationlawandrelatedmatters(includingpatentand
trade-markagencyservices)aswellaslegalservices.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommercevouédepuis1892àlaprotectionetà
lavalorisationdelapropriétéintellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;
marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireet
artistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
7
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentand
trademarkagentsdedicatedsince1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksandindicationsoforigin;copyrightand
entertainmentlaw,artistsandperformers,neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;
biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-trust;licensing,
franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityandlabelling;
prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
®/MD
COPYRIGHTER
TM/MC
IDEASLIVEHERE
®/MD
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
®/MD
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
®/MD
LEGERROBICRICHARD
®/MD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
®/MD
PATENTER
®/MD
orstylizedR
®/MD
ROBIC®/
MD
orstylizedROBIC++++®/MD
orstylizedROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
®/MD
orstylizedROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
®/MD
THETRADEMARKERGROUP
TM/MC
TRADEMARKER
TM/MC
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELAPLANÈTE
®/MD
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOURIDEASTOTHEWORLD
®/MD
Trade-marksofROBIC,
LLPforitsservicespertainingtointellectualproperty,technologyandcommunicationlawandrelated
matters(includingpatentandtrade-markagencyservices)aswellaslegalservices