Brevetabilité d’un logiciel de gestion de flotte automobile
BREVETABILITÉD’UNLOGICIELDEGESTIONDEFLOTTEAU
TOMOBILE
ADAMMIZERA*
ROBIC,
SENCRL
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
LaCommissiond’appeldesbrevetsduCanadaarécemmentrejetéunedemande
debrevetdelacompagnieU-HaulInternationalInc.portantsurunlogicielde
gestiond’unparcdevéhicules.Cettedécisionmetenapplicationdesprincipes
établisdansl’affaireAmazon.comquiaétérapportéedansundenos
bulletins
précédentsen2009.
Lademandedebrevettraited’unprocédéetsystèmepourassurerlesuivide
dossiersderéparationsetd’étatdeservicedevéhiculesdefaçoncoordonnéeà
partirdeplusieurscentresdispersésgéographiquement.
L’Examinateurresponsablepourlademandeavaitrejetécelle-ciaumotifqu’elle
avaituncaractèreimprécisetévidentetquelademandevisaitunobjetnon
brevetableausensdelaLoisurlesbrevets.Leprésentarticleseconcentrerasurla
questiondel’objetnonbrevetable.
DanslaprésentedécisionimpliquantlademandedebrevetU-Haul,laCommission
d’appelaréitéréque,pourqu’unerevendicationsoitbrevetable,laformedela
revendicationdoitserapporteràl’unedescinqcatégoriesd’inventionsbrevetables,
soit:réalisation,procédé,machine,fabricationoucompositiondematière.Deplus,
laCommissiond’appelsoutientquelaformedelarevendicationnedoitporternisur
unobjetexclus,nisurunobjetnontechnologique.LaCommissionsouligne
égalementquelasubstancedel’inventionrevendiquée,ou«cequiaétéajoutéàla
connaissancehumaine»,doitreleverdel’unedescinqcatégoriesd’inventions
brevetables.Deplus,cequiaétéajoutéàlaconnaissancehumainedansl’invention
revendiquéenedoitporternisurunobjetexclus,nisurunobjetnontechnologique.
LaCommissionreconnaîtquecestroiscritères,soitdescatégoriesd’inventions,
d’objetsexclusetd’objetsnontechnologiques,sechevauchententreeux,toutenne
coïncidantpasexactement.LaCommissiondonnel’exempled’uneformedevie
supérieuregénétiquementmodifiéequipeutêtredenaturetechnologique,maisne
constituepasunobjetbrevetable.
©CIPS,2010.*DeROBIC,S.E.N.C.R.L..uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinPrintemps2010(vol.14no1)ducabinet.Publication068.119F
2
LaCommissiondéfinitensuitecequipeutconstituerungaintechniquelorsquela
revendicationimpliqueunlogiciel.Elleciteunedécisionbritannique,AT&T
KnowledgeVenturesLP,(2009)EWHC343(Pat),donnantdesexemplesdegains
techniquesreliésàdesobjetsbrevetables:i)legaintechniquerevendiquéauneffetsurunprocessusagissantà
l’extérieurd’unordinateur;
ii)legaintechniqueestreliéàl’architecturedel’ordinateur;
iii)legaintechniquefaitfonctionnerl’ordinateurd’unenouvellefaçon;
iv)iv)legaintechniqueapourrésultatd’accroîtrelavitesseoulafiabilitéde
l’ordinateur;et
v)legaintechniqueestreliéàunerésolutiondeproblèmeperçuplutôtqu’à
unsimplecontournementdeproblème.
LaCommissionclarifieégalementquebienquel’arrêtAmazon.comdéclarequeles
pratiquescommercialesnesontpasbrevetablesauCanada,lesprocédésetles
machinesneperdentpasnécessairementleurdroitàlabrevetabilitédusimplefait
qu’ilsontétéconçuspourêtreutilisésdanslecadredecertainesactivités
commerciales.
Danssonanalyse,laCommissionaconcluquelacontributionàlaconnaissance
humaineapportéeparl’inventiondeU-Haulconsistaitenlacombinaisondes
opérationssuivantes:unegénérationautomatiqued’uneprévisiondedisponibilités
devéhiculesfaisantl’objetdetravauxd’entretien,latransmissionetladiffusionde
cetteprévisiondedisponibilitésdansunréseau,procurantainsiàl’utilisateurune
meilleuregestionduparcdevéhicules.
LaCommissionaconcluquelasubstancedel’inventionn’étaitpasdenature
technologique.Deplus,enanalysantlesavantagesqueprocuraitl’inventionpar
rapportauxdifférentscritèresdegainstechniquesdéfinisdansl’affaireAT&T
KnowledgeVenturesLPcitéeplushaut,laCommissionadoncconcluque
l’inventionconsistaitenunprocédépurementadministratifvisantàtraiteretà
produiredel’information,oùdontleseulobjectifestl’organisationd’activités
humaines.Parconséquent,lasubstancedel’inventionétaitunobjetexclucarelle
relevaitd’unepratiquecommerciale.
CettepositiondelaCommissiond’appelseraintéressanteàanalyserauvudela
décisionattendueprochainementdelaCoursuprêmedesÉtats-Unisdansl’affaire
InreBilskietquidoitévaluerlabrevetabilitédeméthodesd’affairesauxÉtats-Unis.
Enparallèle,l’affaireAmazon.comaétéportéeenappelàlaCourfédéraledu
Canada.IlseraintéressantdevérifiersilaCourfédéraleadopteralaprésente
analysequ’utiliselaCommissiond’appelpourdéterminersiuneinventionestun
objetviséounonparlaLoisurlesbrevets.
3
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce
vouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriétéintellectuelledans
touslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèlesutilitaires;marquesde
commerce,marquesdecertificationetappellationsd’origine;droitsd’auteur,
propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetdel’artisteinterprète;informatique,
logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,pharmaceutiquesetobtentions
végétales;secretsdecommerce,know-howetconcurrence;licences,franchiseset
transfertsdetechnologies;commerceélectronique,distributionetdroitdesaffaires;
marquage,publicitéetétiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligente
etaudit.ROBIC,agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicated
since1892totheprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:
patents,industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;biotechnologies,
pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-how,competitionandanti-
trust;licensing,franchisingandtechnologytransfers;e-commerce,distributionand
businesslaw;marketing,publicityandlabelling;prosecutionlitigationandarbitration;
duediligence.
COPYRIGHTER
IDEASLIVEHERE
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
LEGERROBICRICHARD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
PATENTER
R
ROBIC
ROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
ROBIC++++
ROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
THETRADEMARKERGROUP
TRADEMARKER
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDELA
PLANÈTE
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
MarquesdecommercedeROBIC,
SENCRL(«ROBIC»)
4