Bienvenue au financement participatif en capital !
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
BIENVENUEAUFINANCEMENTPARTICIPATIFENCAPITAL!
VINCENTBERGERONETMARTINGAUTHIER*
ROBIC,
S.E.N.C.R.L.
A
VOCATS,AGENTSDEBREVETSETDEMARQUESDECOMMERCE
«Lefinancementparticipatifparl’émissiondetitresauCanadaestmaintenant
permisetadaptéauxentreprisesendémarrageduQuébec,delaColombie-
Britannique,delaSaskatchewan,duManitoba,duNouveau-Brunswicketdela
Nouvelle-Écosse»
Àlamanièreducontenuviralquis’enflammeenquelquesclicssurlesréseaux
sociaux,lesentreprisesenquêtedefinancementsurlesportailsdecrowdfunding
peuventvitedevenirlacoqueluchedesinternautesavidesd’investissements.L’effet
boule-de-neigedel’engouementmèneraalorsàdesrésultatsinattenduset
inespéréspourcertainesd’entreelles.Hormiscescontesdefées,deplusenplus
d’entreprisesprennentleuressorgrâceaufinancementparticipatif,certesdefaçon
plusmodeste,maistoutaussiefficace.L’importancegrandissantedecetteméthode
decollectedecapitauxsurInternetamenélesautoritéscanadiennesenvaleurs
mobilièresàpréparerdesmesuresvisantàoffrirl’accèsàd’autressourcesde
capitauxparl’assouplissementdesrèglesd’inscriptionetdeprospectusapplicables
auxémetteursdetitres.
Contextedesmesuresproposéesetadoptées
Effleurédanslepremierarticledenotresériesurlesujet,lefinancementparticipatif
encapitalestundestroistypesdefinancementcollectif,aveclefinancementen
donsetlefinancementendonsenretourd’unproduitouservice.Ilserésumeàla
réuniondefondsauprèsd’unnombrepotentiellementélevédesouscripteurspar
l’émissiondevaleursmobilièresavecretoursurinvestissement(RSI/ROI)comme
destitresdecréance(desobligations)oudestitresquidonnentdroitàune
participationdansl’entreprise(desactions)àpartird’unportailsurInternet.Pour
émettredestitresdanslepublicetrecueillirdescapitaux,unémetteurdoit
normalementdéposerunprospectusauprèsdel’autoritécompétentedesaprovince
oudesonterritoire.Or,laplupartdesjeunesentreprisesn’onttoutsimplementpas
lesressourcespourremplircetteobligationquis’avèrecoûteuse.Donc,jusqu’àtout
récemment,lecadrelégalcanadienentourantlefinancementparticipatifpar
©CIPS,2015.*DeROBIC,S.E.N.C.R.L.,uncabinetmultidisciplinaired’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarques
decommerce.PubliédansleBulletinAutomne2015(vol.19no1)ducabinet.Publication068.195F.
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
2
l’émissiondetitresn’étaitpasadaptédutoutauxmoyensniauxbesoinsdes
entreprisesendémarrage.
LeProjetdeRèglement45-108surlefinancementparticipatif,déposéle20mars
2014ettoujoursenattentedesanctiondelapartdesorganismesfédéraux
compétents,prometderemédieràlasituationparlamiseenplaced’unedispense
deprospectuspourlesentreprisesquisouhaitentutilisercemodedefinancement.
Entretemps,c’estplutôtl’avismultilatéral45-316adoptéle14mai2015parles
autoritésenvaleursmobilièresdelaColombie-Britannique,delaSaskatchewan,du
Manitoba,duQuébec,duNouveau-BrunswicketdelaNouvelle-Écossequiestvenu
instaurerdesdispensesdeprospectusharmoniséespermettantauxentreprisesen
démarragederéunirdescapitauxdanscesterritoires,souscertainesconditions.Le
mêmeavisétablituneautredispense,applicableauxportailsdefinancementcette
fois,quileurévitededevoirs’inscrireentantquecourtierautoriséenvaleurs
mobilières.L’Ontariofaitbandeàpartetprometdepubliersapropredispensede
prospectus.Laprovincedevraits’inspirerfortementdespropositionsduprojetde
règlement45-108pourainsis’appliquerautantauxentreprisesendémarragequ’aux
entreprisesdéjàétablies.Leuradoptionestprévuepourl’automne2015.
L’essentielàconnaîtrepourlesentreprisesendémarrage
AuQuébec,l’Autoritédesmarchésfinancierssuggèreunesériedepointsàvalider
parlesentreprisesendémarragequidésirentseprévaloirdeladispensede
prospectussousl’avis45-316pourlancerunecampagnedefinancementparticipatif.
Idéalement,cesentreprisesdevraientévaluerlesautressourcesdefinancement,
commeunprêtd’uneinstitutionfinancière,estimerletempsetlesefforts
nécessairesàlapréparationdelacampagne,déciderdutypedetitresquiseront
offerts,ainsiqueleurnombreetleurprixdesouscriptionet,surtout,s’assurerquela
gestiond’ungrandnombredeporteursdetitresserapossibles.
Unefoiscesvérificationsfaites,lesentreprisesquidéciderontd’allerdel’avant
devrontseconformerauxconditionsdeladispensedeprospectus.Ellesdevront:
·Avoirleursiègeprincipaldansl’unedessixprovincesparticipantes;
·Êtreunémetteurnonassujettiausensdelalégislationenvaleursmobilières
applicable;
·Utiliserunportaildefinancementenlignequiseprévautdeladispense
d’inscriptionrelativeauxentreprisesendémarrageouquiestexploitéparun
courtierinscritausensdelalégislationenvaleursmobilièresapplicable;
·Fournirundocumentd’offreauportailquicomprenddel’informationdebase
surelles,leurdirectionetleurcampagne,notammentl’emploiprévudes
fondsréunisetlemontantminimumàréunir;
·Proposerdestitresadmissibles,commedesactionsordinaires,desactions
privilégiéesnonconvertiblesoudestitresdecréancenonconvertiblesliésà
untauxd’intérêt;
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
3
·Limiterl’investissementpossibleà1500$parsouscripteur;
·Accorderauxsouscripteursundroitcontractuelderésoudreleur
investissementsurtransmissiond’unavisderésolutionauportailde
financementdansles48heuressuivantl’investissement;
·Obtenirunmaximumde250000$parcampagnedefinancementparticipatif.
Autotal,deuxcampagnessontpermisesparannéecivilepourunemême
entreprise;
·S’assurerqu’aucundespromoteurs,despersonnesparticipantaucontrôle,
desadministrateursetdesdirigeantsduportaildefinancementn’estunde
leurscommettants;
·Amasserlemontantminimumprévuaudocumentd’offredansundélaide90
joursàpartirdeladateàlaquelleledocumentd’offreestmisàla
dispositiondessouscripteursparleportail.Leportailgardelesfondsen
fiduciejusqu’àcequelemontantminimumsoitatteint,aprèsquoilestitres
peuventêtreémis.Àdéfautd’yarriver,leportailrembourseralesfondsaux
souscripteurs.
L’entréeenvigueurprochaineduRèglement45-108surlefinancementparticipatif
élargiralaportéedesdispensesdeprospectusoffertessousl’avis45-316pour
satisfairelesbesoinsd’entreprisesplusfortunéesouplusavancéesdansleur
développement.Parexemple,autantlesémetteursassujettisquenonassujettis
pourrontselesapproprieretilspourrontmobiliserunmontantlimiteallantjusqu’à
1,5milliondedollarsparannée,comparativementà250000$avecl’avis45-316.
Parcontre,lesventesdevrontêtrefaitesparl’entremised’unportailinscritàtitrede
courtierautoriséenvaleursmobilièresetlesentreprisesdevrontremplirdes
obligationsd’informationcourantedeleursétatsfinanciers,del’utilisationduproduit
financéetdecertainsévénementsimportants.
Voilàquiconclutcetroisièmearticlesurlefinancementparticipatif.Nousaurons
survolélephénomèneenpremièrepartie,pourensuitemettreenévidenceles
enjeuxdepropriétéintellectuellequis’yrattachent,puisterminerparuneanalyse
détailléedufinancementparticipatifencapitalpourlesentreprisesendémarrage.
Nousproduironsunquatrièmearticlesurlesujetlorsquel’entréeenvigueurdu
Règlement45-108,seraannoncée.D’icilà,quelefinancementparticipatifencapital
commence!
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
4
Pourdesservicesdeconseilsdansledomainedelapropriété
intellectuelleetdestechnologiesdel’informationetdescommunications
(incluantlesservicesd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce)
demêmequedesservicesjuridiques.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesde
commercevouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriété
intellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèles
utilitaires;marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellations
d’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetde
l’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howet
concurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerce
électronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,
agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892to
theprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,
industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;
biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-
how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnology
transfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityand
labelling;prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
®/MD
COPYRIGHTER
TM/MC
IDEASLIVEHERE
®/MD
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
®/MD
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
®/MD
LEGERROBICRICHARD
®/MD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
®/MD
PATENTER
®/MD
oumarquestylisée«R»stylisé
®/MD
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
5
ROBIC®/MD
oumarquestyliséeROBIC++++
®/MD
oumarquestyliséeROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
®/MD
oumarquestyliséeROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
®/MD
THETRADEMARKERGROUP
TM/MC
TRADEMARKER
TM/MC
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDE
LAPLANÈTE
®/MD
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
®/MD
MarquesdecommercedeROBIC,S.E.N.C.R.L.poursesservicesde
conseilsdansledomainedelapropriétéintellectuelleetdes
technologiesdel’informationetdescommunications(incluantles
servicesd’agentsdebrevetsetdemarquesdecommerce)demême
quesesservicesjuridiques
************************************************************************************************
**
Forservicespertainingtointellectualproperty,technologyand
communicationlawandrelatedmatters(includingpatentandtrade-mark
agencyservices)aswellaslegalservices.
ROBIC,ungrouped’avocatsetd’agentsdebrevetsetdemarquesde
commercevouédepuis1892àlaprotectionetàlavalorisationdelapropriété
intellectuelledanstouslesdomaines:brevets,dessinsindustrielsetmodèles
utilitaires;marquesdecommerce,marquesdecertificationetappellations
d’origine;droitsd’auteur,propriétélittéraireetartistique,droitsvoisinsetde
l’artisteinterprète;informatique,logicielsetcircuitsintégrés;biotechnologies,
pharmaceutiquesetobtentionsvégétales;secretsdecommerce,know-howet
concurrence;licences,franchisesettransfertsdetechnologies;commerce
électronique,distributionetdroitdesaffaires;marquage,publicitéet
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
6
étiquetage;poursuite,litigeetarbitrage;vérificationdiligenteetaudit.ROBIC,
agroupoflawyersandofpatentandtrademarkagentsdedicatedsince1892to
theprotectionandthevalorizationofallfieldsofintellectualproperty:patents,
industrialdesignsandutilitypatents;trademarks,certificationmarksand
indicationsoforigin;copyrightandentertainmentlaw,artistsandperformers,
neighbouringrights;computer,softwareandintegratedcircuits;
biotechnologies,pharmaceuticalsandplantbreeders;tradesecrets,know-
how,competitionandanti-trust;licensing,franchisingandtechnology
transfers;e-commerce,distributionandbusinesslaw;marketing,publicityand
labelling;prosecutionlitigationandarbitration;duediligence.
®/MD
COPYRIGHTER
TM/MC
IDEASLIVEHERE
®/MD
ILATOUTDEMÊMEFALLUL’INVENTER!
®/MD
LAMAÎTRISEDESINTANGIBLES
®/MD
LEGERROBICRICHARD
®/MD
NOSFENÊTRESGRANDESOUVERTESSURLEMONDEDESAFFAIRES
®/MD
PATENTER
®/MD
orstylizedR
®/MD
ROBIC®/
MD
orstylizedROBIC++++
®/MD
orstylizedROBIC+DROIT+AFFAIRES+SCIENCES+ARTS
®/MD
orstylizedROBIC+LAW+BUSINESS+SCIENCE+ART
®/MD
THETRADEMARKERGROUP
TM/MC
TRADEMARKER
TM/MC
VOSIDÉESÀLAPORTÉEDUMONDE,DESAFFAIRESÀLAGRANDEURDE
LAPLANÈTE
®/MD
ROBIC,S.E.N.C.R.L.www.robic.ca
info@robic.com
MONTRÉAL1001,Square-Victoria-BlocE-8eétage
Montréal(Québec)CanadaH2Z2B7
Tél.:+1514987-6242Téléc.:+1514845-7874QUÉBEC2828,boulevardLaurier,Tour1,bureau925
Québec(Québec)CanadaG1V0B9
Tél.:+1418653-1888Téléc.:+1418653-0006
7
YOURBUSINESSISTHEWORLDOFIDEAS;OURBUSINESSBRINGSYOUR
IDEASTOTHEWORLD
®/MD
Trade-marksofROBIC,LLPforitsservicespertainingtointellectual
property,technologyandcommunicationlawandrelatedmatters
(includingpatentandtrade-markagencyservices)aswellaslegal
services